• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قِرَدة (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قِرَدة (لغات‌قرآن)
مقالات مرتبط: قرد (مفردات‌قرآن)، بوزینه.


قِرَدَة: (كُونُواْ قِرَدَةً خَاسِئينَ)
[۱] اعراف/سوره۷، آیه۱۶۶.    

بر وزن «عنبه» جمع «قرد» به معنى «بوزينه» است.
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۶.    
[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۲۶.    

واژه «قردة» مجموعا سه‌ بار در قرآن ذكر شده
[۴] بقره/سوره۲، آیه۶۵.    
[۵] مائده/سوره۵، آیه۶۰.    
[۶] اعراف/سوره۷، آیه۱۶۶.    
و هر سه‌ بار درباره یهود (اصحاب سبت) است،
به نقل از قاموس، دو بار صريحا به اصحاب سبت اشاره شده و يك‌ بار با قرينه متوجه مى‌شويم كه راجع به آنهاست.
[۷] قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۳۰۰.    
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۴۹۲.    



به موردی از کاربرد قِرَدة در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - قِرَدَةً (آیه ۱۶۶ سوره اعراف)

(فَلَمّا عَتَوْاْ عَن مّا نُهُواْ عَنْهُ قُلْنا لَهُمْ كُونُواْ قِرَدَةً خاسِئينَ)
[۹] اعراف/سوره۷، آیه۱۶۶.    

(آرى، هنگامى كه در برابر آنچه از آن نهى شده بودند سرپيچى كردند، به آنها گفتيم: «به شكل ميمون‌هايى طرد شده در آييد!»)
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ۱۷۲.    


۱.۱.۱ - قِرَدَة در المیزان و مجمع البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه عتو به معناى زياده‌روى در معصیت است، و قردة جمع قرد است، كه حيوانى است معروف (ميمون) و كلمه خاسئ به معناى رانده شده است، و از خسا الكلب گرفته شده كه به معناى سگ رانده شد است.
[۱۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۳۸۶.    
[۱۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۲۹۶.    

(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۹۷-۹۸.    
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۵۹.    
)

۱.۱.۲ - قِرَدَة در تفسیر نمونه

آيه مورد بحث مى‌گويد: «هنگامى كه (اصحاب سبت) در برابر فرمانى كه به آنها داده شده بود سركشى كردند به آنها گفتيم به شكل ميمون‌ها درآييد و طرد شويد.» (كُونُوا قِرَدَةً خاسِئينَ)
[۱۵] اعراف/سوره۷، آیه۱۶۶.    

البته در آيه مورد بحث تنها سخن از «قردة» (ميمون‌ها) به ميان آمده است و از «خنازیر» (خوك‌ها) سخنى نيست، ولى در آیه ۶۰ سوره مائده
[۱۶] مائده/سوره۵، آیه۶۰.    
گفتگو از جمعيتى به ميان آمده است كه به هنگام مسخ به هر دو صورت فوق (بعضى قرده و بعضى خنازير) تغيير چهره داده‌اند كه به گفته بعضى از مفسران مانند ابن عباس، آن آيه نيز درباره همين اصحاب سبت است كه پير مردان سرجنبانان شكم‌پرست و شهوت‌پرستشان به خوك و جوانان مقلد چشم‌ و گوش‌ بسته كه اكثريت را تشكيل مى‌دادند به ميمون تغيير چهره دادند.
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۵۰۱.    
ولى در هر حال، بايد توجه داشت كه طبق روایات، مسخ شدگان تنها چند روزى زنده مى‌ماندند و سپس از دنيا مى‌رفتند و نسلى از آنها به وجود نمى‌آمد.
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۴۹۹-۵۰۰.    

۱.۲ - قِرَدَةً (آیه ۶۵ سوره بقره)

(وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذينَ اعْتَدَواْ مِنكُمْ فی السَّبْتِ فَقُلْنا لَهُمْ كُونُواْ قِرَدَةً خاسِئينَ)
[۱۹] بقره/سوره۲، آیه۶۵.    

(به طور قطع از حال كسانى از شما كه در روز شنبه نافرمانى و گناه كردند آگاه شده‌ايد؛ ما به آنها گفتيم: «به صورت بوزينه‌هايى طرد شده درآييد!»)
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰.    

باز در آیه ۶۵ سوره بقره درباره عصيانگران روز شنبه (اصحاب سبت) كه خداوند با يك فرمان چهره همه آنها را دگرگون ساخت، مى‌خوانيم: (...فَقُلْنٰا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خٰاسِئِينَ.)
[۲۱] بقره/سوره۲، آیه۶۵.    
«...ما به آنها گفتيم به صورت بوزينه‌هاى طرد شده‌اى درآييد.» كه اين بخش از آيه كنايه از سرعت عمل در دگرگونى چهره همه آن عصيانگران است.
اين آيه نيز مانند آيات گذشته به روح عصيانگرى و نافرمانى حاكم بر يهود و علاقه شديد آنها به امور مادى اشاره كرده است.

۱.۲.۱ - قِرَدَةً در المیزان و مجمع البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
(كُونُوا قِرَدَةً خاسِئِينَ) يعنى ميمون‌هايى خوار و بي‌مقدار باشيد.
[۲۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۳۰۱.    
[۲۳] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۱۹۹.    

(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۲۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۲۰۴.    
[۲۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۶۴.    
)
۱. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۶۶.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۶.    
۳. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۲۶.    
۴. ↑ بقره/سوره۲، آیه۶۵.    
۵. ↑ مائده/سوره۵، آیه۶۰.    
۶. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۶۶.    
۷. ↑ قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۳۰۰.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۴۹۲.    
۹. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۶۶.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ۱۷۲.    
۱۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۳۸۶.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۲۹۶.    
۱۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۹۷-۹۸.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۵۹.    
۱۵. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۶۶.    
۱۶. ↑ مائده/سوره۵، آیه۶۰.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۵۰۱.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۴۹۹-۵۰۰.    
۱۹. ↑ بقره/سوره۲، آیه۶۵.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰.    
۲۱. ↑ بقره/سوره۲، آیه۶۵.    
۲۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۳۰۱.    
۲۳. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۱۹۹.    
۲۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۲۰۴.    
۲۵. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۶۴.    


• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قِرَدَة»، ج۳، ص۶۱۷-۶۱۸.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره اعراف | لغات سوره بقره | لغات قرآن
جعبه ابزار