قَیَّضْنا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَیَّضْنا: (وَ قَیَّضْنَا لَهُمْ قُرَنآءَ) «قَیَّضْنا» از مادّه «
قَیْض» (بر وزن فیض)
در اصل به معنای پوست روی تخم‌مرغ است، سپس در مواردی که افرادی کاملًا بر انسان مسلط می‌شوند، مانند تسلط پوست بر تخم مرغ به کار رفته است، اشاره به این که این دوستان تبهکار و فاسد، آن‌ها را از هر سو احاطه می‌کنند، افکارشان را می‌دزدند و چنان بر آنان چیره می‌شوند که حس تشخیص خود را از دست می‌دهند و زشتی‌ها در نظر آن‌ها زیبا می‌گردد و چه دردناک است چنین حالتی برای انسان؛ زیرا به آسانی در گرداب فساد فرو می‌رود و درهای نجات به روی او بسته می‌شود. گاه مادّه
«قَیَّضْنا» در مورد تبدیل چیزی به چیزی، نیز به کار رفته است؛ بنابراین معنا و تفسیر آیه چنین می‌شود که: دوستان صالح را از آن‌ها می‌گیریم و به جای آن‌ها دوستان فاسد به آنان می‌دهیم.
(وَ قَیَّضْنَا لَهُمْ قُرَنَاء فَزَیَّنُوا لَهُم مَّا بَیْنَ اَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ فِی اُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْجِنِّ وَ الْاِنسِ اِنَّهُمْ کَانُوا خَاسِرِینَ) (ما برای آن‌ها هم‌نشینانی زشت سیرت قرار دادیم که زشتی‌ها را از پیش رو و پشت سر آن‌ها در نظرشان جلوه دادند و
فرمان الهی درباره آنان تحقّق یافت و به سرنوشت اقوام گمراهی از
جنّ و
انس که قبل از آن‌ها بودند گرفتار شدند؛ به
یقین آن‌ها زیانکار بودند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه قیضنا از مصدر تقییض است و تقییض به طوری که در
مجمع البیان آمده، در اصل به معنای تبدیل بوده است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قَیَّضْنا»، ص۴۴۹.
