قَعس (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَعس (به فتح قاف) و
تَقاعُس (به فتح تاء) یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای کنار کشیدن و اقدام نکردن به کار است.
حضرت علی (علیه‌السلام) خطاب به
معاویه و بعضی از فرماندهان لشکر از این واژه استفاده نموده است.
قَعس و
تَقاعُس به معنای کنار کشیدن و اقدام نکردن به کار آمده است. «
تَقَاعَسَ عَن الامر: تاَخَّر و لم يتقدَّم فيهِ».
به مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (علیه‌السلام) به بعضی از فرماندهان لشکر نوشته است:
«فَانْهَدْ بِمَنْ أَطاعَكَ إِلَى مَنْ عَصَاكَ، وَ اسْتَغْنِ بِمَنِ انْقَادَ مَعَكَ عَمَّنْ تَقَاعَسَ عَنْكَ»؛
«برانگیز آنکه را که از تو فرمان می‌برد به کسی که
عصیان کرده و اکتفا کن به آنکه او از تو
اطاعت کند از کسی که از تو دور شده است».
حضرت (علیه‌السلام) به
معاویه می‌نویسد:
«فَاقْعَسْ عَنْ هذَا الاَْمْرِ، وَ خُذْ أُهْبَةَ الْحِسَابِ»؛
«از این کار دور شو، و برای خود ذخیره حساب ذخیره کن».
این ماده دو بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قعس»، ج۲، ص۸۷۱.
