قَطْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَطْر (به فتح قاف) یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای جریان آب و ریختن به طور قطره قطره است.
قِطر (به کسر قاف) به معنای مس مذاب یا فلزّ مذاب است.
قُطر (به ضم قاف) به معنای کنار و طرف که جمع آن اقطار است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
خداوند تعالی و ... از این واژه استفاده نموده است.
قَطر (بر وزن عقل) به معنای جریان آب و ریختن به طور قطره قطره (
باران) آمده است.
قِطر به معنای مس مذاب یا فلزّ مذاب است.
قُطر به معنای کنار و طرف که جمع آن اقطار است.
به برخی از مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (علیه‌السلام) در
حکمت ۳۴۶ فرموده است:
«مَاءُ وَجْهِكَ جَامِدٌ يُقْطِرُهُ السُّؤَالُ، فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ.» «آبروی تو نریخته است، سوال آن را می‌ریزد ببین نزد چه کسی آن را می‌ریزی.»
حضرت (علیه‌السلام) درباره خداوند تعالی فرموده است:
«وَ لاَ يَعْزُبُ عَنْهُ عَدَدُ قَطْرِ الْمَاءِ، وَ لاَ نُجُومِ السَّماءِ»؛
«مخفی نمی‌ماند از او عدد قطره‌های آب‌ها و ستارگان
آسمان».
قطر (مثل عطر) جمع قطره است به معنای باران نیز آید مثل
خطبه ۱۹۲.
«اقطار» به معنای اطراف است. درباره خدا فرموده است:
«تَعالَى عَمّا يَنْحَلُهُ الُْمحَدِّدُونَ مِنْ صِفاتِ الاَْقْدارِ وَ نِهاياتِ الْأَقْطارِ»؛
«برتر است خدا از آنچه محدود شمارندگان به او نسبت می‌دهند از صفات اشیاء طول و عرض‌دار و بزرگ و کوچک، و آخرهای اطراف اشیاء».
«اَ لَمْ یَکُونُوا اَرْبَاباً فِی اَقْطَارِ الْاَرَضِینَ.»؛
(آيا آنها مالک و سرپرست اقطار زمين نگرديدند؟».
اقطار الارض، اطراف آن است.
موارد زیادی از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قطر»، ج۲، ص۸۶۸.
