• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قَطّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قَطّ (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))


قَطّ (به فتح قاف و تشدید طاء) یکی از مفردات نهج البلاغه ظرف زمان است به معنای ابدا و هیچ‌گاه و در نفی بکار می‌رود.
شش مورد از این ماده در نهج‌ البلاغه آمده است


قَطّ
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۹.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۲۶۹.    
ظرف زمان است به معنای ابدا و هیچ‌گاه و در نفی بکار می‌رود. «ما فعلته قطّ» یعنی هیچ وقت و ابدا نکرده‌ام.

به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - قَطُّ - خطبه ۲۷ (خطاب به یاران)

امام علی (علیه‌السلام) به یارانش فرموده است:
«فَوَاللهِ مَا غُزِيَ قَوْمٌ قَطُّ في عُقْرِ دَارِهِمْ إِلاَّ ذَلُّوا»؛
[۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۸، خطبه ۲۷.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۶۴، خطبه ۲۷.    
[۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۶۹، خطبه ۲۷.    

«به خدا قسم هیچ قومی در کنار دیار خود مورد جنگ واقع نشدند مگر آنکه ذلیل و مغلوب گشتند».
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵.    
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۸.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۱۴۹.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۷.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴.    
)

۲.۲ - قَطُّ - خطبه ۸۷ (درباره ستمگران)

در خطبه ۸۷ فرموده است:
«فَإِنَّ اللهَ سُبْحانَهُ لَمْ يَقْصِمْ جَبَّارِي دَهْر قَطُّ إِلاّ بَعْدَ تَمْهِيل وَرَخَاء»
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۷۴، خطبه ۸۷.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۵۴، خطبه ۸۶.    
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۱، خطبه ۸۸.    

«خداوند ستمگران روزگاری را نکوبیده مگر بعد از مهلت دادن و رفاه دادن.»
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۷۳.    
[۱۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۲.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۳.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۶۰۴.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۴۳.    
[۲۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۸۴.    
)

۲.۳ - قَطُّ - حکمت ۲۹۶ (درباره زنا)

در حکمت ۲۹۶ فرموده است: «مَا زَنَى غَيُورٌ قَطُّ»؛
[۲۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۵۱، حکمت ۲۹۶.    
[۲۲] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۶، حکمت۳۰۵.    
[۲۳] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۲۹، حکمت۳۰۵.    

«هیچ غیوری زنا نکرده یا نمی‌کند».
[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۳، حکمت۳۰۵.    
[۲۵] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۲.    
(شرح‌های حکمت:
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۲.    
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۵۰۳.    
[۲۸] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۹۵.    
[۲۹] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۱۱.    
)
این ماده شش بار در نهج البلاغه آمده است و همه در نفی واقع شده‌اند.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۹.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۲۶۹.    
۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۸، خطبه ۲۷.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۶۴، خطبه ۲۷.    
۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۶۹، خطبه ۲۷.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۸.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۸.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۱۴۹.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۷.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۷۴، خطبه ۸۷.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۵۴، خطبه ۸۶.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۱، خطبه ۸۸.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۷۳.    
۱۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۲.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۳.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۶۰۴.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۴۳.    
۲۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۸۴.    
۲۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۵۱، حکمت ۲۹۶.    
۲۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۶، حکمت۳۰۵.    
۲۳. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۲۹، حکمت۳۰۵.    
۲۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۳، حکمت۳۰۵.    
۲۵. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۲.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۲.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۵۰۳.    
۲۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۹۵.    
۲۹. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۱۱.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قط»، ج۲، ص۸۶۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 296 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 27 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 87 نهج البلاغه
جعبه ابزار