• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قَطِران (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





قَطِران (به فتح قاف و کسر طاء) یک از مفردات نهج البلاغه به معنای قطران روغنی است سیاه، بدبو، چسبنده که آن را بر شتر می‌مالند و برخی «قَطِران» را «قطرآن» خوانده‌اند یعنی مس مذابی که حرارتش به نهایت درجه رسیده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره اهل عذاب از این واژه استفاده نموده است.



قَطِران در مجمع البیان آمده است: قطران روغنی است سیاه، بدبو، چسبنده که آن را بر شتر می‌مالند.
در اقرب الموارد آمده است: بعضی «قَطِران» را «قطرآن» خوانده‌اند یعنی مس مذابی که حرارتش به نهایت درجه رسیده است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - الْقَطِرَانِ - خطبه ۱۰۸ (درباره اهل عذاب)

امام علی (علیه‌السلام) درباره اهل عذاب فرموده است:
«وَ أَمَّا أَهْلُ الْمَعْصِيَةِ فَأَنْزَلَهُمْ شَرَّ دَار، ... النَّوَاصِيَ بِالاَْقْدَامِ وَأَلْبَسَهُمْ سَرَابِيلَ الْقَطِرَانِ»؛
«و امّا گناه‌کاران را در بدترين منزلگاه جاى دهد و دست آنها را با غل و زنجیر به گردنشان مى‌بندد».
این ماده یک بار در نهج البلاغه آمده است. چنانکه در قرآن مجید نیز یک بار آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۴۶۰.    
۳. شرتونی سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۳۶۵.    
۴. سید رضی، محمد٬ نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۴۹، خطبه ۱۰۸.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۱۳، خطبه ۱۰۷.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۲، خطبه ۱۰۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۶.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۶۰۲.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۶۴.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قطران»، ج۲، ص۸۶۹.    






جعبه ابزار