• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قَصْد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قَصْد (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: قَصْد (مفردات‌قرآن)، قَصْد (لغات‌قرآن)، قصد.


قَصْد (به فتح قاف) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای راست، متوسط، معتدل و اراده کردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به معاویه و ... از این واژه استفاده نموده است.


قَصْد
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۳.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۱۲۷.    
به معنای راست، متوسط، معتدل و اراده کردن آمده است.

به مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - الْقَصْدِ - نامه ۳۲ (خطاب به معاویه)

امام علی (علیه‌السلام) به معاویه می‌نویسد:
«وَ أَرْدَيْتَ جِيلاً مِنَ النَّاسِ ... حَمَلْتَهُمْ عَلَى الصَّعْبِ، وَعَدَلْتَ بِهِمْ عَنِ الْقَصْدِ»؛
[۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۵۶، نامه ۳۲.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۶۴، نامه ۳۲.    
[۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۶، نامه ۳۲.    

«گروهی از مردم را هلاک کردی، آنها به کار سخت وادار کرده و از راه راست منحرفشان ساختی».
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۳۳، نامه۳۲.    
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۰۶.    
(شرح‌های نامه:
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۰۹.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۱۸.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۴۵.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۳۲.    
)

۲.۲ - اقْتَصَدَ - حکمت ۱۳۴ (درباره اعتدال)

در حکمت ۱۳۴ فرموده است:
«مَا عَالَ امرؤٌ اقْتَصَدَ»؛
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۰۶، حکمت ۱۳۴.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۸۵، حکمت ۱۴۰.    
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۴، حکمت ۱۴۰.    

«فقیر نشد آنکه اعتدال پیشه کرد».
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۹.    
[۱۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۱۴۹.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۱۲.    
[۲۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۳۸.    
)
مواردی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۳.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۱۲۷.    
۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۵۶، نامه ۳۲.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۶۴، نامه ۳۲.    
۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۶، نامه ۳۲.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۳۳، نامه۳۲.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۰۶.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۰۹.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۱۸.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۴۵.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۳۲.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۰۶، حکمت ۱۳۴.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۸۵، حکمت ۱۴۰.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۴، حکمت ۱۴۰.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۹.    
۱۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۱۴۹.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۱۲.    
۲۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۳۸.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قصد»، ج۲، ص۸۶۳.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 134 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 32 نهج البلاغه
جعبه ابزار