قواعد سؤال و جواب قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قواعد سؤال و جواب قرآن، اصول کلی
سؤال و جواب در
قرآن را می‌گویند.
یکی از
قواعد ادبی قرآن ، قاعده سؤال و جواب است.
جواب باید با سؤال هماهنگ باشد؛ اما گاهی برای
تفهیم به
پرسشگری که سؤال را نادرست و نابه جا طرح کرده است، در پاسخ به سؤال وی از این قاعده
عدول می‌شود.
عدول از هماهنگی در جواب، به اقتضای حال گاهی سبب می‌شود جواب کامل تر و شامل تر از سؤال بیاید و گاهی ناقص.
مانند
آیه : (یسالونک عن الاهلة قل هی مواقیت للناس والحج)؛ «از تو درباره هلال‌های
ماه می‌پرسند؛ بگو آن، وقتنمای مردم و (موسم)
حج است».
در این آیه درباره
هلال ماه و تغییرات آن سؤال شده است؛ ولی در جواب،
حکمت آن را بیان کرده است.
آیه (یسالونک ماذا ینفقون قل ما انفقتم من خیر فللوالدین والاقربین والیتامی والمساکین وابن السبیل).
در این آیه، از چیزی سؤال شده است که باید
انفاق شود؛ ولی در جواب،
موارد مصرف انفاق بیان شده است.
آیه (ویسالونک عن الروح قل الروح من امر ربی).
در این آیه از
ماهیت روح سؤال شده است؛ ولی جواب، با سؤال هماهنگ نیست؛ زیرا
قصد سؤال کنندگان، کسب معرفت نبوده است؛ بلکه برای
خرده گیری و سرسختی در
رای بوده است.
گاهی جواب، از سؤال افزون تر است؛ مانند: (وما تلک بیمینک یا موسی قال هی عصای اتوکا علیها واهش بها علی غنمی ولی فیها مآرب اخری).
در این آیه از
موسی علیه‌السّلام درباره چیزی که در
دست دارد سؤال شده است؛ اما موسی علاوه بر معرفی
عصا ، کارهایی را هم که با آن انجام می‌دهد بیان کرده است.
یکی دیگر از قواعد سؤال و جواب این است که اگر سؤال
جمله فعلیه است، جواب نیز جمله فعلیه باشد، و اگر اسمیه است، جواب هم اسمیه آورده شود.
مانند آیه: (قال من یحیی العظام وهی رمیم قل یحییها الذی انشاها اول مرة).
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «قواعد سؤال و جواب قرآن».
