قسم به انسان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قسم به انسان به یکی از موارد قسم در قرآن اطلاق می‌شود.

---

انسان موجودی ارزنده است که خداوند درباره وی می‌فرماید: (و لقد کرمنا بنی آدم)؛ «ما بنی آدم را گرامی داشتیم». بنابراین، در قرآن به نام او در چند مورد سوگند یاد شده است:

۱.۱ - نفس ناطقه

(ونفس وما سواها)؛ «سوگند به نفس (ناطقه) انسان و آن که او را نیکو بیافرید». بنابر نظر مفسران ، در آیه شریفه به روح و جان انسان سوگند یاد شده است. البته برخی کلمه «نفس» در آیه را به بدن و جسم انسان تفسیر کرده‌اند.

۱.۲ - نفس لوامه

(ولا اقسم بالنفس اللوامة)؛ «سوگند به نفس ملامتگر»
خداوند به وجدان انسان سوگند خورده و از آن به « نفس لوامه » تعبیر کرده است. این مطلب را همه مفسران قبول دارند؛ ولی در این که آیا منظور از وجدان، ضمیر شخص خاصی مانند حضرت آدم است یا هر انسانی، و اگر مراد وجدان هر انسانی باشد، آیا این ملامت مربوط به قیامت است یا دنیا؟ میان مفسران اختلاف است.
علامه طباطبایی رحمة‌الله‌علیه معتقد است نفس لوامه، نفس مؤمن است که او را در دنیا به سبب انجام معصیت و سهل انگاری در طاعت ملامت کرده، سبب بهره مندی او در آخرت می‌شود.

۱.۳ - انسان گواهی‌دهنده

قسم خداوند به انسان گواهى‌دهنده بر توحید، براى لعن و نفرین بر اصحاب اخدود:
وَ شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ قُتِلَ أَصْحابُ الْأُخْدُودِ. بنا بر قولى منظور از شاهد انسان است كه به توحيد شهادت مى‌دهد.

۱.۴ - آفرینش متعادل انسان

قسم خداوند به آفرینش متعادل و به دور از افراط و تفریط انسان:
وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها. در اينكه مقصود از «نفس» آيا روح است يا مجموع جسم و جان، دو احتمال است. برداشت بر اساس احتمال دوم است‌.

۱.۵ - انسان توليد مثل كننده

قسم خداوند به انسان توليد مثل كننده و فرزندانش:
وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ.

---