قسم (انشاء)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قسم (انشاء) به جمله تاکیدکننده
خبر اطلاق میشود.
برای «قسم» تعاریف گوناگونی ارائه دادهاند که برخی از آنها عبارتند از:
۱. جملهای است که به واسطه آن، خبری تاکید میشود.
۲.
طبرسی : قسم، بخشی از
کلام است که با آن، خبر تاکید میشود؛ به نحوی که آن را به صورت حق و درست جلوه داده، از خلاف واقع مبرا سازد.
۳.
علامه طباطبایی رحمةاللهعلیه : قسم، مقید کردن خبر یا انشا با چیزی است که شرافت و کرامت دارد، و نیز قسم بالاترین مراتب تاکید را میرساند.
۴.
سیوطی : قسم، درست و واقع قرار دادن خبر، و تاکید بر آن است.
۵. قسم در اصطلاح فقهی به معنای سوگند خوردن به
خدا برای واجب کردن عملی است که بر عهده قسم خورنده قرار گرفته است.
برخی معتقدند لفظ «قسم» لفظ خبری است، ولی معنای آن انشایی است. در
حقیقت ، با قسم، سوگند یادکننده به انجام یا ترک کاری ملتزم میشود؛ پس قسم خبر از گذشته یا آینده نیست؛ گرچه لفظ آن ماضی یا مستقبل است.
قسم و جواب آن، دو جملهاند به منزله
شرط و جواب آن.
برخی دیگر بر انشا بودن قسم نقل
اجماع کردهاند.
فرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«قسم (انشاء)».