• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قاعده تصدیق امین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: امین (امانت).


قاعده تصدیق امین از قواعد فقهی به معنای تصدیق قول امین نسبت به مال امانتی که در دست او به امانت گذارده شده و عدم ضمانت امین، مگر آنکه در نگهداری امانت افراط یا تفریط کرده باشد.
قاعدۀ یاد شده که از آن به قاعده سماع قول امین یا سماع ادعای امین نیز یاد کرده‌اند،
[۱] مصطفوی، سیدمحمدکاظم، مائة قاعدة فقهیة، ص۹۸.    
[۲] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۶، ص۳۷۲.    
[۳] فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة (الاجارة)، ص۶۲۹.    
در فقه کمتر به عنوان قاعده مطرح شده است، لیکن در باب‌های مختلف، همچون اجاره، رهن، مضاربه و ودیعه به مفاد آن استدلال کرده‌اند.


امین نسبت به مال امانتی که در دست او به امانت گذارده شده است، ضامن نیست، مگر آنکه در نگهداری آن افراط یا تفریط کرده باشد.
اگر امین مدّعی تلف مال و مالک منکر آن باشد، بنابر قول مشهور، قول امین با سوگند پذیرفته است، خواه سبب تلف آشکار باشد، مانند آتش گرفتن، یا پنهان، مانند دزدیدن.
[۴] صیمری بحرانی، مفلح، غایة المرام، ج۲، ص۲۸۹-۲۹۰.    
[۵] شهید ثانی، مسالک الافهام، ج۴، ص۳۷۴.    
برخی قدما در سبب آشکار، گفتۀ امین را تنها در صورت اقامۀ بیّنه پذیرفته دانسته‌اند.
[۶] شیخ طوسی، المبسوط، ج۴، ص۱۴۱.    

اگر صاحب مال، تلف را بپذیرد، اما مدعی افراط یا تفریط امین باشد و امین منکر آن، گفتۀ امین با سوگند پذیرفته می‌شود.
[۷] شهید ثانی، مسالک الافهام، ج۵، ص۶۲.    
[۸] بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۲۱، ص۳۸۳.    
[۹] سبزواری، محمدباقر، کفایة الاحکام، ج۱، ص۶۳۱.    
[۱۰] طباطبایی مجاهد، سیدمحمد، المناهل، ص۱۸۹.    
[۱۱] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۷، ص۸۲-۸۳.    
برخی در اجیر، مانند خیاط و کسی که با خودرو، کشتی و یا غیر آن کالاهای دیگران را جابه‌جا می‌کند، قاعدۀ تصدیق امین را جاری ندانسته و در نتیجه ادعای تلف یا عدم افراط یا تفریط را از آنان نپذیرفته‌اند، مگر آنکه بیّنه اقامه کنند یا مستند ادعای آنان امری آشکار و غیر قابل انکار باشد یا قراین و شواهد بر متهم نبودن آنان دلالت داشته باشد و یا اجیر فردی مورد اطمینان و موثق باشد.
[۱۲] حسینی عاملی، سیدجواد، مفتاح الکرامة، ج۱۵، ص۳۳۱.
[۱۳] مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، ج۲، ص۲۷۳-۲۷۴.    


قاعدۀ تصدیق امین در همۀ موارد تحقق امانت، خواه امانت مالکی، مانند ودیعه، اجاره و مضاربه یا امانت شرعی، جریان دارد، البته با اختلافاتی که در گسترۀ جریان قاعده بدان اشاره شد.

۱. ↑ مصطفوی، سیدمحمدکاظم، مائة قاعدة فقهیة، ص۹۸.    
۲. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۶، ص۳۷۲.    
۳. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة (الاجارة)، ص۶۲۹.    
۴. ↑ صیمری بحرانی، مفلح، غایة المرام، ج۲، ص۲۸۹-۲۹۰.    
۵. ↑ شهید ثانی، مسالک الافهام، ج۴، ص۳۷۴.    
۶. ↑ شیخ طوسی، المبسوط، ج۴، ص۱۴۱.    
۷. ↑ شهید ثانی، مسالک الافهام، ج۵، ص۶۲.    
۸. ↑ بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۲۱، ص۳۸۳.    
۹. ↑ سبزواری، محمدباقر، کفایة الاحکام، ج۱، ص۶۳۱.    
۱۰. ↑ طباطبایی مجاهد، سیدمحمد، المناهل، ص۱۸۹.    
۱۱. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۷، ص۸۲-۸۳.    
۱۲. ↑ حسینی عاملی، سیدجواد، مفتاح الکرامة، ج۱۵، ص۳۳۱.
۱۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، ج۲، ص۲۷۳-۲۷۴.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۱۵۹.    


رده‌های این صفحه : اجاره | امانت | امیین | رهن | قواعد فقهی | مضاربه | ودیعه
جعبه ابزار