قاعده انفعال
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قاعدۀ انفعال از
قواعد فقهی به معنای اصل تاثیرپذیری
آب کمتر از
کر و یا دیگر مایعات از
نجاسات، به سبب ملاقات با آن نجاسات است. متاخران از عنوان یاد شده به قاعده تعبیر کرده و در باب
طهارت بدان استناد کرده‌اند.
مقصود از قاعدۀ انفعال این است که در آب کمتر از کر و یا دیگر مایعات، اصل بر تاثیرپذیری آن از نجاست، به سبب ملاقات با آن است، بنابراین، در موارد
شک در تاثیرپذیری، اصل (مقتضای دلیل اولی) بر تاثیرپذیری و نجاست است، مگر آنکه دلیلی خاص در موردی آن را از شمول قاعده خارج سازد، مانند بحث نجاست یا عدم نجاست
شیر موجود در
پستان مردار حلال گوشت، که برخی قائلان به نجاست، به قاعدۀ انفعال نیز استناد و حکم به نجاست آن کرده‌اند.
در جریان قاعدۀ انفعال، احراز انفعال و تحقق سرایت نجس به مایع شرط است و با شک در آن، قاعده جاری نمی‌شود.
از قاعدۀ یاد شده مواردی استثنا شده است، بدین‌معنا که در این موارد، ملاقات مایع با نجاست موجب انفعال و نجاست مایع نمی‌شود. از جمله این موارد است:
آب استنجا و آب کمتر از کر که به منبع یا ماده‌ای که به‌اندازۀ کر یا بیشتر است متصل باشد.
بر اعتبار و حجّیت قاعدۀ انفعال، به
اجماع و نیز
روایات متعددی که دلالت بر انفعال دارند، استناد شده است.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۱۱۵.
