قاعده کلُّ یابسٍ ذَکیّ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قاعدۀ کلُّ یابسٍ ذَکیّ از
قواعد فقهی به معنای اینکه شیء
نجس خشک به منزلۀ پاک است.
قاعدۀ یاد شده برگرفته از حدیثی از
امام صادق (علیه‌السّلام) است.
واژۀ «ذکیّ» در برخی منابع با «ز» (زکی) آمده است،
لیکن بعضی آن را تصحیف «ذکیّ» و صحیح آن را «ذکیّ» با «ذ» دانسته‌اند.
از آن در باب
طهارت سخن گفته‌اند.
نجس، اعم از عین نجس یا
متنجس، در صورت خشک بودن، نجاست از آن به چیزی دیگر که خشک و پاک است، سرایت نمی‌کند، بنابراین، در نجس شدن شیء پاک، وجود رطوبتی که موجب سرایت نجاست از شیء نجس به شیء پاک شود، شرط است.
بنابراین، مراد از قاعده این نیست که هر چیز خشک پاک است، بلکه مقصود این است که شیء نجس خشک از جهت نجس نکردن شیء پاکی که با آن ملاقات کرده به منزلۀ شیء پاک است.
قاعدۀ فوق در همه موارد جاری می‌شود، جز
مردار که محل اختلاف است.
برخی هر مرداری، اعم از
انسان و
حیوان و برخی دیگر، تنها میّت آدمی را از شمول قاعده استثنا کرده و ملاقات آن، حتی در صورت خشک بودن میّت با شیء پاکی دیگر را موجب نجس شدن شیء پاک دانسته‌اند، هرچند
مشهور این استثنا را نپذیرفته و مردار را همچون سایر نجاسات دانسته‌اند.
بر اعتبار قاعده به روایت امام صادق که فرموده
«كُلُّ شَيْءٍ يَابِسٌ ذَكِيٌ» استدلال کرده‌اند.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۳۴۹.
