قاعده ترک استفصال
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قاعدۀ ترک استفصال از
قواعد اصولی به معنای اینکه بیان حکم با ترک
استفصال،
عمومیت حکم را افاده می‌کند.
از آن در
علم اصول فقه، بحث
عام و خاص سخن گفته‌اند.
هرگاه کسی از
معصوم (علیه‌السّلام) از حکم واقعه‌ای که در چگونگی وقوع آن احتمالات مختلفی می‌رود، سؤال کند و معصوم (علیه‌السّلام) بدون سؤال از
تفصیل واقعه و چگونگی وقوع آن، حکم آن را بیان کند، این ترک
استفصال با وجود احتمالات مختلف، دلیل بر
عمومیت و شمول حکم نسبت به همۀ اطراف احتمال آن واقعه است، مانند کافری که ده
زن داشته است، پس از مسلمان شدن،
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به او فرمود: چهار زن را نگه دار و بقیه را رها کن، بدون آنکه از او بپرسد آیا همۀ آنان را با یک
عقد به همسری خود در آورده و یا به ترتیب با هر یک
ازدواج کرده است، که ترک
سؤال و
تفصیل نخواستن، بر عدم فرق میان دو صورت یاد شده دلالت دارد.
در اینکه ترک
استفصال مطلقا مفید
عموم است یا تنها با وجود قراین و شواهدِ دال بر
عموم، افادۀ
عموم می‌کند، اختلاف می‌باشد.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۱۵۱.
