قارِعِة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قارِعِة: (بِمَا صَنَعُوا قارِعَةٌ) «قارِعِة» از مادّه
«قرع» به معنای کوبیدن است؛ بنابراین «
قارِعِة» یعنی کوبنده و در
سوره رعد اشاره به اموری است که آدمی را می‌کوبد و هشدار می‌دهد و اگر آماده بیدار شدن باشد، بیدار می‌کند، در حقیقت «
قارِعة» معنای وسیعی دارد که هر گونه مصیبت شخصی یا جمعی و مشکلات و حوادث دردناک را شامل می‌شود. لذا بعضی از
مفسران آن را به معنای جنگ‌ها و خشک‌سالی‌ها و کشته شدن و اسیر شدن دانسته‌اند، در حالی که بعضی دیگر آن را تنها اشاره به جنگ‌هایی گرفته‌اند که در صدر اسلام تحت عنوان «
سریه» واقع می‌شد و آن جنگ‌هایی بود که
پیامبر شخصاً در آن شرکت نداشت، بلکه ماموریت را به اصحاب و یاران خود می‌داد؛ ولی مسلّم است که «
قارِعة» اختصاص به هیچ یک از این امور ندارد و همه را فرا می‌گیرد.
«قارعة» از مادّه
«قرع» (بر وزن فرع) به معنای کوبیدن چیزی بر چیزی است، به گونه‌ای که صدای شدیدی از آن برخیزد، تازیانه و چکش را نیز به همین مناسبت «
مِقْرَعَة» گویند، بلکه به هر حادثه مهم و سخت «
قارعة» گفته می‌شود، (تاء تانیث در اینجا ممکن است اشاره به تاکید باشد). بسیاری از مفسران گفته‌اند: «
قارعة» یکی از نام‌های
قیامت است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
قارِعِة:
(وَ لَوْ اَنَّ قُرْآنًا سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ اَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الاَرْضُ اَوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَی بَل لِّلّهِ الاَمْرُ جَمِیعًا اَفَلَمْ یَیْاَسِ الَّذِینَ آمَنُواْ اَن لَّوْ یَشَاءُ اللّهُ لَهَدَی النَّاسَ جَمِیعًا وَ لاَ یَزَالُ الَّذِینَ کَفَرُواْ تُصِیبُهُم بِمَا صَنَعُواْ قَارِعَةٌ اَوْ تَحُلُّ قَرِیبًا مِّن دَارِهِمْ حَتَّی یَاْتِیَ وَعْدُ اللّهِ اِنَّ اللّهَ لاَ یُخْلِفُ الْمِیعَادَ) (اگر به وسیله
قرآن، کوه‌ها به حرکت در آیند یا
زمین قطعه قطعه شود، یا به وسیله آن با مردگان سخن گفته شود، باز هم
کافران، ایمان نخواهند آورد. ولی تمام امور در اختیار خداست. آیا آن‌ها که ایمان آورده‌اند نمی‌دانند که اگر
خدا بخواهد همه مردم را به اجبار هدایت می‌کند؟ امّا هدایت اجباری سودی ندارد و پیوسته بلاهای کوبنده‌ای بر کافران به سبب اعمالشان وارد می‌شود و یا به نزدیکی خانه آن‌ها فرود می‌آید، تا وعده نهایی خدا فرارسد؛ به
یقین خداوند از وعده خود تخلّف نمی‌کند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
قارعه به معنای مصیبتی است که انسان را بکوبد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(الْقَارِعَةُ) (آن حادثه کوبنده)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
قارعة از ماده
قرع است که به معنای زدن بسیار سختی است که احتیاج دارد زننده به جایی اعتماد کند و این کلمه در عرف قرآن از اسمای قیامت است. بعضی گفته‌اند: بدین مناسبت قیامت را
قارعه نامیده که دل‌ها را با فزع شدیدش و دشمنان خدا را با عذابش می‌کوبد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قارِعِة»، ص۴۳۱.
