فیلِ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فیلِ:(فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحابِ الْفيلِ) «فیلِ» پستان‌دارى است عظيم‌الجثه و بزرگ‌ترين
حیوان خاک‌زى است و داراى
خرطوم طويلى مى‌باشد كه از اتصال دو جدار
بینی و
لب فوقانى به
وجود آمده است.
خرطوم فيل‌ها
عضو گيرنده و همچنين
سلاح و
دفاع حمله است.
فيل اهلى را براى باركشى و شخم زدن استفاده مى‌كنند.
ارتفاع بعضى از فيل‌ها تا چهار و نيم متر مى‌رسد.
در نخستين
آیه سوره فیل پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) را مخاطب ساخته مى‌فرمايد:
آيا نديدى پروردگارت با
اصحاب فیل چه كرد؟
(أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحابِ الْفيلِ)آن‌ها با آن همه لشگر و
قدرت آمده بودند تا
خانه خدا را ويران سازند، و
خداوند با لشگرى به ظاهر بسيار كوچک و ناچيز، آن‌ها را درهم كوبيد، فيل‌ها را با پرنده‌هاى كوچک و سلاح‌هاى پيشرفته آن روز را با سنگريزه «
سجیل» از كار انداخت، تا
ضعف و ناتوانى اين
انسان مغرور و خيره‌سر را در برابر قدرت الهى ظاهر و آشكار سازد.
به موردی از کاربرد «فیلِ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحابِ الْفيلِ) «آيا نديدى پروردگارت با فيل سواران (لشكر
ابرهه كه براى نابودى
کعبه آمده بودند) چه كرد؟!»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحابِ الْفيلِ) منظور از
رؤیت معناى لغوى آن يعنى ديدن به
چشم نيست، بلكه علمى است كه به مانند
احساس با حواس ظاهرى ظاهر و روشن است.
و
استفهام در آيه انكارى است، و معنايش اين است كه مگر علم يقينى پيدا نكردى كه چگونه پروردگارت با اصحاب فيل رفتار كرد، و اين
قصه در سال ولادت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) واقع شد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فیل»، ج۳، ص ۵۲۶.
