فٰاءَتْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فٰاءَتْ:(فَإِن فَاءتْ فَأَصْلِحوا) «فٰاءَتْ» از مادّه
فَى‌ْء (به فتح فاء و سکون یاء) به معنای
رجوع است.
قرآن در
آیه مورد بحث به عنوان يک قانون كلى و عمومى مى‌فرمايد:
هرگاه دو گروه از مؤمنان با هم به
نزاع و
جنگ پردازند در ميان آن‌ها
صلح برقرار سازيد و اگر يكى از آن‌ها بر ديگرى
تجاوز كند با طايفه ظالم پيكار كنيد تا به فرمان خدا بازگردد، هرگاه بازگشت (و زمينه صلح فراهم شد) درميان آن دو برطبق
عدالت صلح برقرار سازيد.
(فَإِنْ فٰاءَتْ فَأَصْلِحوا بَيْنَهُمٰا بِالْعَدْلِ) در
شأن نزول اين آيه آمده است كه ميان دو
قبیله «
اوس» و «
خزرج» (دو قبيله معروف
مدینه) اختلافى افتاد و همان
سبب شد كه گروهى از آن دو به جان هم بيفتند و با
چوب و
کفش يک‌ديگر را بزنند.
به موردی از کاربرد «فٰاءَتْ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ إِن طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنينَ اقْتَتَلوا فَأَصْلِحوا بَيْنَهُما فَإِن بَغَتْ إِحْداهُما عَلَى الْأُخْرَى فَقاتِلوا الّتي تَبْغي حَتَّى تَفيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ فَإِن فاءتْ فَأَصْلِحوا بَيْنَهُما بِالْعَدْلِ وَ أَقْسِطوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطينَ) «و اگر دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پردازند، آن‌ها را آشتى دهيد؛ و اگر يكى از آن دو بر ديگرى تجاوز كند، با گروه متجاوز پيكار كنيد تا به فرمان خدا بازگردد؛ و هرگاه بازگشت و زمينه صلح فراهم شد)، درميان آن دو صلح عادلانه برقرار سازيد؛ و عدالت‌پيشه كنيد كه
خداوند عدالت‌پيشگان را
دوست مى‌دارد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(فَإِنْ فاءَتْ فَأَصْلِحوا بَيْنَهُما بِالْعَدْلِ) يعنى اگر با
قتال شما طائفه تجاوزكار سر جاى خود نشست، و اوامر خدا را گردن نهاد، آن
وقت در مقام
اصلاح بين آن دو طائفه برآييد.
اما اصلاح تنها به اين نباشد كه سلاح‌ها را
زمین بگذاريد، و
دست از
جنگ بكشيد، بلكه اصلاحى توأم با
عدل باشد، به اين معنا كه احكام الهى را در مورد هر كسى كه به او تجاوز شده- مثلا كسى از او كشته شده، و يا
عرض و
مال او و يا
حق او تضييع شده- اجراء كنيد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فاءت»، ج۳، ص ۵۲۰.
