فَصَلَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَصَلَ: (فَلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ) «فَصَلَ» از مادّه «
فَصْل» در اصل به معناى بريدن و قطع كردن است
و در اينجا به معناى جداسازى مى‌باشد (جدا شدن از شهر و ديار).
(فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُواْ مِنْهُ إِلاَّ قَلِيلًا مِّنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ قَالُواْ لاَ طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنودِهِ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُو اللّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللّهِ وَاللّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ) (و هنگامى كه
طالوت به فرماندهى لشكر
بنی‌اسرائیل منصوب شد، و سپاهيان را با خود بيرون برد، به آنها گفت: خداوند، شما را به وسيله يک نهر آب، آزمايش مى‌كند؛ آنها كه از آن بنوشند، از من نيستند؛ و آنها كه بيشتر از يک پيمانه با دست خود، از آن نخورند، از من هستند. و همگى جز عدّه كمى، از آن نوشيدند. سپس هنگامى كه او، و كسانى كه به او ايمان آورده بودند، و از بوته آزمايش، سالم به در آمدند، از آن نهر گذشتند، از كمىِ نفرات خود، ناراحت شدند؛ و گفتند: امروز، ما توانايى مقابله با «
جالوت» و سپاهيان او را نداريم. امّا آنها كه مى‌دانستند خدا را ملاقات خواهند كرد و ايمان بيشترى داشتند گفتند: چه بسيار گروه‌هاى كوچک كه به خواست خدا، بر گروه‌هاى بزرگ پيروز شدند. و خداوند با
صابران و استقامت‌كنندگان است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه فصل به معناى جدايى مكانى است، هم چنان كه در آيه: «
وَ لَمَّا فَصَلَتِ الْعِيرُ»
به همين معنا است، و چه بسا كه در معناى قطع يعنى ايجاد جدايى دو چيز استعمال شود مانند آيه «
وَ هُوَ خَيْرُ الْفاصِلِينَ»
و بنا بر اين كلمه نامبرده هم متعدى استعمال مى‌شود (كه در
آیه ۵۸ سوره انعام ديديد)، و هم لازم (كه در آيه مورد بحث و آيه
سوره یوسف ملاحظه كرديد).
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فَصَلَ»، ص۴۲۲.
