• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فَجْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فَجْع (به فتح فاء و سکون جیم) از واژگان نهج البلاغه به معنای درد آوردن است. مواردى از آن و مشتقاتش در «نهج البلاغه» آمده است.



فَجْع در اصل به معنى درد آوردن است: «فَجَعَه فَجْعًا: اوجَعَه» فَجَعَ آن است كه از بين رفتن چيزى عزيز انسان را به درد آورد؛ «فاجعه» به معنای واقعه دردآور است.


حضرت در خطبه ای درباره دنیا می فرماید: «كم من واثق بها قد فجعته و ذى طمأنينة اليها قد صرعته» «چه بسا اعتماد كننده به دنيا كه دنيا او را به درد آورده و چه بسا اطمينان كننده كه دنيا او را به زمين زده است» (شرح‌های خطبه: ) در ادامه ی همین خطبه درباره اموات میفرماید: «لا يخشى فجعهم و لا يخشى دفعهم» «كسى از درد آوردن آن‌ها نمى‌ترسد و از دفعشان باكى ندارد» (شرح‌های خطبه: )
در یکی از حکمت های نهج‌ البلاغه نیز درباره دنیا چنین می فرمایند: «راحت بعافية و ابتكرت بفجيعة» «روز را به شب رسانيد با عافيت و صبح كرد با حادثه دردآور» (شرح‌های حکمت: )
در نامه ای که برای امام حسن (علیه‌السلام) مینویسند میفرمایند که با توجه به «فجايع الدنيا» «حادثه‌هاى دردآور آن» قلبت را با بصیرت کن.(شرح‌های نامه: )


از این ماده چندین مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۴.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۷۳.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۱۲۳۔    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۱۲۳۔    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۵۵، خطبه۱۱۰.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۲۱۷، خطبه۱۰۹.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۵، خطبه۱۱۱.    
۸. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۳، خطبه۱۱۱.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۳۴.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۱.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۲۷.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۵۸، خطبه۱۱۰.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۲۱۹، خطبه۱۰۹.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۶، خطبه۱۱۱.    
۱۷. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۵، خطبه۱۱۱.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۹.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۵۰.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۵.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۲۸.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۰۵، حکمت۱۲۶.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۸۳، حکمت۱۳۱.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۳، حکمت۱۳۱.    
۲۶. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۷، حکمت۱۳۱.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۰.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۳.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۹۵.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۰۲.    
۳۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۵.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۶۳۱، نامه۳۱.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۴۴، نامه۳۱.    
۳۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۹۲، نامه۳۱.    
۳۵. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۱۳، نامه۳۱.    
۳۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۹.    
۳۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۲.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۴۸۲.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۷.    
۴۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۶۲.    
۴۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۵۹، خطبه۸۲.    
۴۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۲۹، خطبه۱۰۲.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «فجع»، ج۲، ص۸۰۴.    






جعبه ابزار