فواید و آثار زیارت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
روایات پیشوایان معصوم (علیهم‌السّلام) بر
زیارت مشاهد و اماکن مقدس تاکید زیادی شده است و سیره‌ی عملی
اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) و علمای بزرگ
گواهی روشن بر این مهم هست، چرا که زیارت این اماکن مقدس فواید زیادی در زندگی فردی و اجتماعی
انسان و همچنین در زندگی اُخروی انسان دارد. در اینجا به بعضی از فواید و آثار زیارت
اشاره می‌شود.
بهره‌مند شدن از فضای معنوی حرم‌های شریف که محل تردد فرشتگان و ارواح
انبیاء و اولیاء و محل تردد و تعلق ویژه
روح بلند آن مزور و دعا کردن در محل
استجابت است.
گسترش
فرهنگ توحیدی و
ولایت اهل بیت
عصمت و
طهارت (علیهم‌السّلام) در مکان‌ها و گذرگاه‌های مختلف.
نشانه‌ی
صداقت زائر در دوستی و علاقه‌ی به مزور.
ارتباط ملت‌ها و ملیت‌های مختلف و آگاهی از مشکلات، مشقّات و امکانات یکدیگر.
عمل به توصیه‌ی کلی
قرآن بر سیر در اقطار
زمین.
وفاداری به مقتدا و
تعهد به پیمانی که با او بسته است.
حرم امامان معصوم (علیهم‌السّلام) در طول
تاریخ مراکز
علم،
تبلیغ و
ترویج دین، مبداء قیام‌ها و نهضت‌ها، و محل پیمان بستن و هم
قَسَم شدن برای انقلاب‌های رهایی بخش و جنبش‌های
انتقام آمیز و... بوده است. این برکات همگی از رفت و آمد و مراوده و
داد و ستد زائران ناشی می‌شود.
بهره‌مند شدن از
شفاعت ذوات نورانی اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) در
قیامت؛ چنان که در بسیاری از
روایات به این مساله اشاره شده است.
تصدیق زائر به آنچه مورد خواست و
محبت امام است، اگر به خاطر آوریم که اینان خواستی و رضایتی جز خواست و رضای آفریدگار متعال ندارند، به این نیتجه می‌رسیم که زائر باید در پی تحصیل رضای الهی و فرمانبرداری از آن ذات پاک برآید.
آشنایی با
سنت و سیرت امام (علیه‌السّلام): از آنجا که عملکرد امام (علیه‌السّلام) در عرصه‌ی حیات فردی و اجتماعی از جایگاه والایی برخوردار است و تنها رفتارهای ویژه و عملکردهای ارزشمند آنان در منظر و مرآی جوامع انسانی بوده، زائر با یاد و ذکر آنها به این عملکردها تاسی می‌کند و اوصاف و عملکردهای گوناگون آنان را در میادین
عبادت و
سیاست و فرهنگ و
جنگ و
جهاد و
اجتماع و خانواده و مسایل اقتصادی و... شناسایی کرده و با
تأسی و
تبعیت از آنان جلوه‌ی
شیعه بودن را در خود تقویت می‌کند.
امام شناسی مقدمه‌ی
خداشناسی برتر: از لوازم ضروری زیارات و متون زیارت نامه‌های ماثور بازیافت معرفتی و نگاه توحیدی عمیق‌تر نسبت به ذات الهی و
اسماء و صفات
ربوبی است. هدف نهایی و مقصد نهایی در زیارات، لقای الهی و قابلیت دیدار
رحمت اوست و چون این هدف عمده جز از طریق معارج
امامت و مدارج ولایت حاصل نمی‌شود از این رو زیارت اولیای الهی مقدمه‌ای برای زیارت خدا و ارتباط و تعلق وجودی به پروردگار عالم است. در متون زیارات بعد از برشماری اوصاف و خصایص والای
ائمه (علیهم‌السّلام) با نگاه به عرصه‌ی
توحید روشن می‌شود که همه‌ی آن خصوصیات ارزنده نمود و ظهور اسمای الهی و اوصاف پروردگاری است که در آینه‌ی شفاف و زلال رسول الله (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و ولی الله تجلی کرده است و از این رو
انسان با معرفت عمیق‌تر
اسماء، اوصاف،
اخلاق و اعمال الهی را در آنها مشاهده می‌کند و از این آینه،
جمال و جلال
حق را می‌یابد و در می‌یابد که غیر از این طریق برای
معرفت عمیق و وسیع به جلوه‌های ربانی راهی دیگر نیست. دو ویژگی پایانی زیارت خواندن به ذات
ربوبی متعلق است: یکی دعا که در نوع زیارت‌های ماثور آمده و دیگری
نماز پس از زیارت و دعا.
یکی از اصول و ارکان نظام فکری
اسلام پیمان‌ها و میثاق‌هایی است که از طرف پروردگار عالم
اعلام شده است؛ مانند توحید و پذیرش
ربوبیت پروردگار که میثاق الست و بزرگترین
میثاق انسانی است. رسالت و
نبوت انبیاء (علیهم‌السّلام) و قبول ره‌آورد سفرای الهی که از پیمان‌ها و مواثیق مسلم
دین و قرآن است و امامت و ولایت
اوصیاء (علیهم‌السّلام) که از مهم‌ترین عهدها و قراردادهای ناگسستنی الهی است. زیارت عرصه‌ی بسیار مناسب و مؤثری در بازشناسی پیمان‌ها و امتیاز آنها از مواثیق بشری و نیز تجدید و
تحکیم این قراردادهاست. بی‌تردید بهترین عامل برای نهادینه کردن و تقویت بافت‌های ایمانی و عهدهای الهی و نیز
التزام فکری و روحی و التزام عملی آنها عامل موثر زیارت است. همین مواثیق و پیمان‌هاست که گره وجودی و پیوند حقیقی بین انسان و حقایق الهی توحید، نبوت و امامت و...
ایجاد می‌کند و انسان در پناه این میثاق‌ها از لغزش‌ها مصون و از خطرات در
امان است.
در راستای وفای به عهد و پایداری بر میثاق، ادای
حق عظیم اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) بر جوامع انسانی و الهی نیز قابل تامل است. آن بزرگواران راهنمایان حقیقی بشرند که همانند
شمع سوختند تا روشنگر
حیات طیبه‌ی انسانی و الهی جوامع بشری باشند و تمامی‌مهالک و سختی‌ها را به جان خریده و از هیچ امر دشوار و سختی، هراس به خود راه نداده و با
صلابت و عزت، برترین تعالیم و آموزه‌های آسمانی را در زیباترین جلوه و چهره در کمال دلسوزی و محبت و بدون توقع هیچ
اجر و مزدی به نمایش گذاشتند و بشریت را بدان فرا خوانده و دشمنان آن را دفع کردند. و این حق عظیمی‌است که هیچ کس نمی‌تواند به نهایتش راه برد. باور داشتن این حق و
تصدیق آن یکی از گزاره‌های برجسته‌ی زیارت‌هاست که زائر با توسل می‌تواند این حق را درک و سپس
شکر گذارد.
همانگونه که
طهارت و نظافت از پلیدی و کثافات ظاهری از لوازم ضروری حیات طبیعی است، طهارت از پلیدی باطنی نیز
حکم ضروری
فطرت و دین است. بی‌تردید ولایت ائمه‌ی اطهار (علیهم‌السّلام) عامل پاکی و
پاکیزگی است. اگرا نسان بخواهد از تیرگی علمی‌و فساد عملی پاکیزه شود چاره‌ای جز پیوند با امامان معصوم (علیهم‌السّلام) ندارد. این معنا در زیارت
ائمه بقیع (علیهم‌السّلام) این چنین آمده است: خدا شما را برای ما برگزید و
خَلق و خُلق ما را به خاطر مِنّتی که در سایه‌ی ولایت شما بر ما نهاد پاک و پاکیزه کرد. همچنین امام (علیه‌السّلام) در دعاها طاهر، و مطهر و
طهور معرفی شده است. زیرا با آن حقیقت طهور کدورت‌ها و تیرگی‌های اعتقادی و اخلاقی و رفتاری شستشو داده و زدوده می‌شود نقش زیارت در این رابطه به سزا و با ارزش بوده که هم انسان را به چشمه‌ی زندگی متصل می‌کند و هم در پرتو حقیقت طهور،
انسان را پاکیزه می‌سازد.
تولّی و دوست داشتن اولیای خدا و
تبری و دشمن دانستن، دشمنان خدا از ارکان اعتقادی ما است. این دو خصیصه که از شئون قلبی است و برای
ارتباط وجودی و پیوند روحی با
عترت طاهره (علیهم‌السّلام) و نیز گسست ارتباط و
انقطاع قلبی و روحی از دشمنان آنان است اساس و پایه بسیاری از شئون رفتاری انسان وارسته و مؤمن است. اگر این خصلت زنده و مؤثر
ایجاد نشود و انسان
اهل تولی و تبری نباشد نه تنها حلقات اخلاقی و عملی او آسیب می‌بیند، بلکه صورت بندی‌های اعتقادی او هم سست خواهد شد. برای ایجاد و تثبیت تولی همواره زنده‌ترین
توصیه زیارت اهل بیت(علیهم‌السّلام) است. زیارت نه تنها افکار و آرمان‌ها را هم جهت می‌سازد، بلکه دل‌ها را همسو می‌کند که این همان تولی است.
فراوانی و تنوع پاداش زیارت: از اموری که همواره در امر زیارت مطرح، چشمگیر و در عین حال شگفت‌آور و سئوال برانگیز است، زیادتی فوق العاده
ثواب و پاداشی است که بر زیارات مترتب است. به ویژه درباره‌ی زیارت
امام حسین (علیه‌السّلام) مثلاً:
۱ـ حوائج
دنیا و
آخرت زائر برآورده می‌شود. ۲ـ گناهان زائر ریخته می‌شود. ۳ـ باعث فراوانی
رزق می‌شود. ۴ـ ایام زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) از عمر انسان محسوب نمی‌شود. ۵ـ زائران امام حسین (علیه‌السّلام) در جوار رسول الله (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و
آل او هستند. ۶ـ زائران حسینی قبل از دیگران وارد
بهشت می‌شوند و... .
تاثیر زیارت در زندگی و رفع نیازها: یکی از اهداف عمده و عمومی زیارت که خاستگاه اعتقادی و دینی مطمئن و یقینی دارد، تاثیر خارجی اراده‌ی اهل‌بیت(علیهم‌السّلام) در حل مشکلات انسانی و ارائه راه روشن و نیز مساعدت و همراهی موثر در پیشبرد مقاصد بشری است.
قدرت و
اختیار اولیای الهی در
تصرف و
تسخیر پدیده‌های تکوینی بر اساس اعتقادات دینی و براهین عقلی و نقلی مسلم و غیر قابل تردید است.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: در نزدیکی شما قبری است که هیچ‌اندوهگین به سوی آن نرفته مگر این که
خداوند سختی و مشکل او را برطرف و حاجتش را برآورده می‌کند.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «فواید و آثار زیارت»، تاریخ بازیابی ۹۵/۳/۱۰.
