فهم آیات خدا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیات، جمع
آیه به معنای علامت ظاهر و روشن است.
موانع فهم
آیات خدا با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
تجاوزگری و
تکبّر، سبب محروميّت از درك درست
حقایق الهی و مانع پذيرش آن:
الّذين يجدلون فى ءايت اللّه بغير سلطن أتيهم كبر مقتا عند اللّه وعند الّذين ءامنوا كذلك يطبع اللّه على كلّ قلب متكبّر جبّار.
منظور از «جبّار» انسان‌ها، متجاوزى هستند كه از
قانون مى‌گذرند.
قلب بسته
متکبّران، ناتوان از درك درست آيات الهى:
الّذين يجدلون فى ءايت اللّه بغير سلطن أتيهم كبر مقتا عند اللّه وعند الّذين ءامنوا كذلك يطبع اللّه على كلّ قلب متكبّر جبّار.
نادانی، از موانع درك آيات الهى:
۱. و قال الذين لا يعلمون لولا يكلّمنا اللَّه أو تأتينا ءاية كذلك قال الذين من قبلهم مثل قولهم تشبهت قلوبهم قد بيّنّا الأيت لقوم يوقنون.
۲. و قالوا لولا نزّل عليه ءاية من ربّه قل انّ اللَّه قادرٌ على أن يُنزّلُ ءايةً و لكنّ أكثرهم لا يعلمون.
۳. و إذا بدّلنا ءاية مكان ءاية ... قالوا إنّما أنت مفتر بل أكثرهم لا يعلمون.
۴. أمّن جعل الأرض قرارا و جعل خللها أنهرا و جعل لها روسى و جعل بين البحرين حاجزا أ ءله مع اللَّه بل أكثرهم لا يعلمون.
۵. ... و لئن جئتهم باية ليقولنّ الذين كفروا إن أنتم إلّامبطلون• كذلك يطبع اللَّه على قلوب الذين لا يعلمون.
۶. و إذا تتلى عليهم ءايتنا بيّنت ما كان حجّتهم إلّاأن قالوا ائتوا بابائنا إن كنتم صدقين• ... و لكنّ أكثر الناس لا يعلمون.
ختم قلب، مانع درك درست آيات الهى و
ایمان به آن‌ها:
۱. ... و جعلنا على قلوبهم أكنّة أن يفقهوه و فى ءاذانهم وقرا و إن يروا كلّ ءاية لا يؤمنوا بها.
۲. و من أظلم ممّن ذكّر بايت ربّه ... إنّا جعلنا على قلوبهم أكنّة أن يفقهوه ....
۳. ... و لئن جئتهم باية ليقولنّ الذين كفروا إن أنتم إلّامبطلون• كذلك يطبع اللَّه على قلوب الذين لا يعلمون.
۴. ... الذين يجدلون فى ءايت اللَّه ... كذلك يطبع اللَّه على كلّ قلب متكبّر جبّار.
۵. ... و ختم على سمعه و قلبه• و إذا تتلى عليهم ءايتنا بيّنت ما كان حجّتهم إلّاأن قالوا ائتوا بابائنا إن كنتم صدقين.
كارآمد نبودن
ابزار شناخت، از عوامل درك نكردن درست
آیه‌های الهی:
۱. ... و جعلنا على قلوبهم أكنّة أن يفقهوه و فى ءاذانهم وقرا و إن يروا كلّ ءاية لا يؤمنوا بهاحتّى اذا جاءوك يجدلونك يقول الّذين كفروا ان هذا الّا اسطير الاوّلين.
۲. ... ممّن ذكّر بايت ربّه ... إنّا جعلنا على قلوبهم أكنّة أن يفقهوه و فى ءاذانهم وقرا ....
در نگاه
امام خمینی اگرچه فهم و شناخت قرآن محدود به قشر خاصی نیست و همگان می‌توانند از دریای معرفت الهی که در قرآن کریم نهفته است به‌اندازه ظرفیت و
استعداد خویش بهره شوند اما تا موانع و حجاب‌های مانع از فهم و شناخت برطرف نشود انسان از حقایق و اسرار آیات الهی محجوب خواهد ماند، ازجمله موانع فهم قرآن عبارت‌اند از:
۱- گناه: به باور امام خمینی هر یک از اعمال نیک و زشت انسانی در ملکوت نفس، صورتی دارد که به واسطه آن، نفس دارای نورانیت یا
ظلمت و پلیدی می‌شود، در این صورت
قلب که مانند آینه است، زنگار می‌گیرد و معارف و حقایق الهی در آن منعکس نمی‌شود و از دیدن آثار و آیات الهی کور می‌شود.
۲- دنیاپرستی و دنیاطلبی: آنان که در ظلمت طبیعت غوطه‌ور شده‌اند، قدرت فهم را از دست داده و گمان می‌کنند قضایای قرآن در حکم قصه است و این حب دنیا قلب را از ذکر خداوند غافل می‌کند.
۳- حجاب خودبینی: امام خمینی حجاب خودبینی را یکی از موانع بهره‌مندی انسان از درک حقایق نور قرآن می‌داند و تا مادامی که انسان در حجاب خود است، نمی‌تواند این قرآن را فهم کند.
۴- نبود نگاه تعلیمی: به اعتقاد ایشان، اگر افراد، قرآن را تنها برای ثواب قرائت کنند، سبب می‌شود بهره لازم از معارف قرآن نبرند.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۵۱۵، برگرفته از مقاله «فهم آیات خدا». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
