فنّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَنّ (به فتح فاء و تشدید نون) از
واژگان نهج البلاغه به معنای حالت و قسمتى از يك شى‌ء است.
مواردى از این واژه و مشتقاتش در «
نهج البلاغه» آمده است.
فَنّ به معنای حالت و قسمتى از يك شى‌ء است.
«
فُنونَ النَبات»
يعنى «اقسام روئيدنيها».
در
لغت آمده است: «
الفَنُّ: الحالُ و الضَّرْبُ مِنَ الشَيْءِ»
در اصطلاح جديد به معنى
صنعت،
علم، و نظير آن است.
جمع آن
فُنُون و
اَفْنان است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره
منافقان فرموده است:
«یَتَلَوَّنُونَ أَلْوَاناً وَ یَفْتَنُّونَ افْتِنَاناً» «كه منافقان به رنگهاى مختلف در مى‌آيند و اقسام و فنون سخن به زبان مى‌آورند و يكنواخت سخن نمى‌گويند و يك راه نمى‌روند.»
(شرح‌های
خطبه:
)
«
اِفْتَنَّ فلانٌ في حديثهِ»
يعنى
فُنون قول را به كار برد.
حضرت (علیه‌السلام) در وصف
بهشت فرموده اند:
«فِی تَعْلِیقِ کَبَائِسِ اللُّؤْلُؤِ الرَّطْبِ فِی عَسَالِیجِهَا وَ أَفْنَانِهَا» «يعنى و در آويختن خوشه‌هاى لوءلوء آبدار بر شاخه‌هاى سبز آن و بر مطلق شاخه‌هاى آن.»
(شرح‌های
خطبه:
)
اَفْنان جمع
فَنَن به معنى شاخه است.
امام علی (علیه‌السلام) به
معاویه مینویسد:
«وَ قَدْ أَتَانِی کِتَابٌ مِنْکَ ذُو أَفَانِینَ مِنَ الْقَوْلِ ضَعُفَتْ قُوَاهَا عَنِ السِّلْمِ» «از تو نامه‌اى به من رسيد با اسلوبهاى درهم و عبارتهاى مبهم كه از
مسالمت و آشتى ضعيف بود.»
(شرح‌های
خطبه:
)
اَفانين به معنى اساليب است.
از این ماده چند مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فنّ »، ج۲، ص۸۳۱.
