• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فقر (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



از عناوین و موضوعات مطرح شده در آیات قرآن، «فقر» است.



فقر، ضدّ غنا و به معناى نياز است‌ و در اصطلاح به كسانى فقير گفته مى‌شود كه هزينه يک سال را بالفعل و بالقوه نداشته باشند.
در اين عنوان معناى اصطلاحى مورد نظر است و آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه «فقر» و مشتقّات آن و «مساكين» و آياتى كه مضمون آنها صراحت و يا ظهور در فقر دارد، استفاده شده است.


امام‌ خمینی با استناد به آیه (یا اَیُّهَا النَّاسُ اَنْتُمُ الْفُقَراءُ اِلَی اللَّهِ) به بیان فقر وجودی ممکنات پرداخته و با ارجاع علیت به تشان و ظهور و تجلی و با نفی اسناد حقیقی معلول و عین ربط بودن آن، دو مقدمه در بیان برهان وجود ربطی و فقری ذکر می‌کند:
الف) معلول از آن‌ جهت که معلول است هیچ ذات مستقلی ندارد و همه بنیاد آن صرف فقر و نیازمندی است.
ب) وجود ربطی و فقری، وجودی فی غیره است که مقابل وجود فی‌نفسه می‌باشد که نفسیت وجود ندارد؛ زیرا اساساً از سنخ وجود نیست.
با توجه به این دو مقدمه به اعتقاد ایشان همه معلول‌ها در مقایسه با علت، وجودی ربطی و وجود فی غیره هستند، بلکه بالاتر، صرف نسبت و اضافات و روابطی هستند که به‌ سبب ارتباطشان با علت و با حیث تقییدی او، وجود می‌یابند و از مصادیق بالعرض وجودند.
به اعتقاد امام‌ خمینی نباید نظام هستی را متشکل از وجودات متعدد حقیقی دانست، بلکه فقط حق‌تعالی وجود فی‌نفسه است و ماسوای او روابط، تعلقات و شئون او می‌باشند و حق‌تعالی غنی مطلق و ممکنات فقیر محض‌اند.


آثار فقر (قرآن)، پندار فقر (قرآن)، خوف از فقر (قرآن)، فقر اصحاب صفه (قرآن)، فقر انسان (قرآن)، فقر مجاهدان صدر اسلام (قرآن)، فقر محمد (قرآن)، فقر موسی (قرآن)، فقر مهاجران (قرآن)، فقر مؤمنان صدر اسلام (قرآن)، فقر مؤمنان قوم نوح (قرآن)، فقیر (قرآن).


۱. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۵، ص ۶۰، «فقر».    
۲. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج ۵، ص ۱۵۰، «فقر».    
۳. مقدس اردبیلی، احمد، زبدة البیان فی احکام القرآن، ص ۱۹۳.    
۴. فاطر/سوره۳۵، آیه۱۵.    
۵. خمینی، روح‌الله، الطلب و الاراده، ص۳۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
۶. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۲، ص۲۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۷. خمینی، روح‌الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۲۸۷-۲۸۸، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری.    
۸. خمینی، روح‌الله، الطلب و الاراده، ص۷۰-۷۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
۹. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۲، ص۱۱۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۰. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۹۴-۹۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۲، ص۲۷۷، برگرفته از مقاله «فقر».    
دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.






جعبه ابزار