فضیل بن عیاض (رویدادهای‌تاریخ‌اسلام‌ترمانینی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوعلی فضیل بن عیاض تمیمی، از محدثان و بزرگان
صوفیه مکه در قرن دوم قمری بود. او سرانجام به
سال ۱۸۷ ق در سن ۸۲ سالگی در مکه درگذشت.
ابوعلی، فضیل بن عیاض بن مسعود تمیمی خراسانی، بزرگ مکه و در
حدیث، ثقه و مورد اعتماد بود. افراد زیادی از جمله
امام شافعی از او
نقل حدیث نمودند. در سمرقند متولد شد و در «ابیورد» بالید، در جوانی به
کوفه آمد و حدیث را از محدثان بزرگ فرا گرفت. سپس به مکه رفت و در آن جا به عبادت پرداخت و از پیشوایان زهّاد گردید. وی شیخ المشایخ صوفیه به حساب می‌آید.
گویند: وی در ابتدای جوانی دزد بود و در بین راه «ابیورد» و «سرخس» راهزنی می‌کرد. سبب
توبه وی این بود که وی عاشق دختری شد. زمانی که برای رفتن نزد او از دیوار خانه اش بالا می‌رفت، صدای تلاوت این آیه از قرآن را شنید که: (الم یان للذین آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله...)
فضیل گفت: آری ای خدا! وقت آن رسیده است؛ این بود که فضیل توبه کرد. وی در بیان حق، صراحت لهجه داشت و از خلفا و امرا در ابراز حق، ترسی نداشت. روزی
هارون الرشید به او گفت: چقدر تو زاهد و پارسایی فضیل؟ فضیل گفت: تو از من زاهدتر و پارساتر هستی. هارون گفت: چگونه؟ فضیل جواب داد: زیرا من از دنیا بریدم و تو از آخرت؛ در حالی که دنیا فانی و آخرت باقی است. وی در ۸۲ سالگی همان جا درگذشت.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۲۶.
