فضایل انصار (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صفات نیکو
و بارز
انصار، مثل پیشگامی آنان در
ایمان آوردن به
خدا و پیامبر گرامی
اسلام،
و ایثارشان نسبت به
مهاجران، وعدم بخل ورزی به آنان
و.... از جمله فضایل
انصار به شمار میرود.
انصار به
مهاجران بخل نمیورزیدند:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم یحبون من
هاجر الیهم ولایجدون فی صدورهم حاجة مما اوتوا ویؤثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصة ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون. «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین
مدینه)
و در سرای
ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند
و کسانی را که به سویشان
هجرت کنند
دوست می دارند،
و در
دل خود نیازی به آنچه به
مهاجران داده شده احساس نمی کنند
و آنها را بر خود مقدم می دارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند کسانی که از بخل
و حرص نفس خویش باز داشته شده اند رستگارانند!»
انصار از
حسد ورزیدن به
مهاجران، به سبب برخورداری آنان از برخی امکانات خودداری میکردند:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم یحبون من
هاجر الیهم ولایجدون فی صدورهم حاجة مما اوتوا ویؤثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصة ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون. «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین مدینه)
و در سرای ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند
و کسانی را که به سویشان
هجرت کنند دوست می دارند،
و در دل خود نیازی به آنچه به
مهاجران داده شده احساس نمی کنند
و آنها را بر خود مقدم می دارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند کسانی که از بخل
و حرص نفس خویش باز داشته شده اند رستگارانند! » (برداشت مزبور، از جمله «
و لایجدون فی صدورهم حاجة مما اوتوا...» استفاده میشود، زیرا کلمه «حاجة» در این جا میتواند در معنای «
حسادت»
و رشک بردن به کار رفته باشد. التبیان.)
انصار، در دشواری
جنگ تبوک پایدار
و مقاوم بودند:
لقد تاب الله علی النبی
والمهـجرین والانصار الذین اتبعوه فی ساعة العسرة من بعد ما کاد یزیغ قلوب فریق منهم... «مسلما
خداوند رحمت خود را شامل حال
پیامبر و مهاجران و انصار، که در زمان عسرت
و شدت (در جنگ تبوک) از او پیروی کردند، نمود بعد از آنکه نزدیک بود دلهای گروهی از آنها، از
حق منحرف شود (
و از میدان
جنگ بازگردند). ...» (طبق شان نزولهای نقل شده، مقصود از «ساعة العسرة» جنگ تبوک است.)
انصار، پیشگام
و الگوی
مسلمانان صدر اسلام در
ایمان بودند:
والسبقون الاولون من المهـجرین
والانصار والذین اتبعوهم باحسـن... «پیشگامان نخستین از
مهاجرین و انصار،
و کسانی که به نیکی از آنها پیروی کردند....»
انصار در سختی
و دشواری جنگ تبوک از پیامبر صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم پیروی میکردند:
لقد تاب الله علی النبی
والمهـجرین والانصار الذین اتبعوه فی ساعة العسرة... «مسلما خداوند رحمت خود را شامل حال پیامبر
و مهاجران و انصار، که در زمان عسرت
و شدت (در جنگ تبوک) از او پیروی کردند، نمود بعد از آنکه نزدیک بود دلهای گروهی از آنها، از حق منحرف شود (
و از میدان جنگ بازگردند). ...»
امدادرسانی
و پناه دادن به
مهاجران از صفات
انصار بود:
ان الذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا بامولهم وانفسهم فی سبیل الله والذین ءاووا
و نصروا اولـئک بعضهم اولیآء بعض... «کسانی که ایمان آوردند
و هجرت نمودند
و با
اموال و جانهای خود در راه
خدا جهاد کردند،
و آنها که پناه دادند
و یاری نمودند، آنها یاران یکدیگرند
و آنها که ایمان آوردند
و مهاجرت نکردند، هیچ گونه ولایت (
دوستی و تعهدی) در برابر آنها ندارید تا
هجرت کنند....»
والذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا فی سبیل الله والذین ءاووا ونصروا اولـئک هم المؤمنون حقا... «
و آنها که ایمان آوردند
و هجرت نمودند
و در راه خدا جهاد کردند،
و آنها که پناه دادند
و یاری نمودند، آنان مؤمنان حقیقی اند برای آنها، آمرزش (
و رحمت خدا)
و روزی شایسته ای است.»
انصار، به رغم نیازشان، مردمی ایثارگر بودند:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم یحبون من
هاجر الیهم ولایجدون فی صدورهم حاجة مما اوتوا ویؤثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصة... «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین مدینه)
و در سرای ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند
و کسانی را که به سویشان
هجرت کنند دوست می دارند،
و در دل خود نیازی به آنچه به
مهاجران داده شده احساس نمی کنند
و آنها را بر خود مقدم می دارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند کسانی که از بخل
و حرص نفس خویش باز داشته شده اند رستگارانند!»
انصار، پیشگام در ایمان به خدا
و پیامبر صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم بودند:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم... «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین مدینه)
و در سرای ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند.....»
پیشگامی
انصار در ایمان، مرضی خداوند بود:
والسبقون الاولون من المهـجرین
والانصار والذین اتبعوهم باحسـن رضی الله عنهم... «پیشگامان نخستین از
مهاجرین و انصار،
و کسانی که به نیکی از آنها پیروی کردند، خداوند از آنها خشنود گشت....»
انصار، مردانی جهادگر در راه خدا بودند:
لقد تاب الله علی النبی
والمهـجرین والانصار الذین اتبعوه فی ساعة العسرة... «مسلما خداوند رحمت خود را شامل حال پیامبر
و مهاجران و انصار، که در زمان عسرت
و شدت (در جنگ تبوک) از او پیروی کردند، نمود بعد از آنکه نزدیک بود دلهای گروهی از آنها، از حق منحرف شود (
و از میدان جنگ بازگردند). ....» (طبق شان نزولهای نقل شده، مقصود از «ساعة العسرة» جنگ تبوک است.)
انصار و مهاجران، دوست دار یک دیگر بودند:
ان الذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا بامولهم وانفسهم فی سبیل الله والذین ءاووا
و نصروا اولـئک بعضهم اولیآء بعض... «کسانی که ایمان آوردند
و هجرت نمودند
و با اموال
و جانهای خود در راه خدا جهاد کردند،
و آنها که پناه دادند
و یاری نمودند، آنها یاران یکدیگرند
و آنها که ایمان آوردند
و مهاجرت نکردند، هیچ گونه ولایت (دوستی
و تعهدی) در برابر آنها ندارید تا
هجرت کنند!. ....»
انصار علاقه مند
و دوست دار
مهاجران بودند:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم یحبون من
هاجر الیهم... «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین مدینه)
و در سرای ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند
و کسانی را که به سویشان
هجرت کنند دوست می دارند.....»
انصار از خداوند راضی
و خشنود بودند:
والسبقون الاولون من المهـجرین
والانصار والذین اتبعوهم باحسـن رضی الله عنهم ورضوا عنه... «پیشگامان نخستین از
مهاجرین و انصار،
و کسانی که به نیکی از آنها پیروی کردند، خداوند از آنها خشنود گشت،
و آنها (نیز) از او خشنود شدند
و باغهایی از
بهشت برای آنان فراهم ساخته، که نهرها از زیر درختانش جاری است جاودانه در آن خواهند ماند
و این است پیروزی بزرگ!»
خداوند از پیش تازی
انصار در ایمان خشنود بود:
والسبقون الاولون من المهـجرین
والانصار والذین اتبعوهم باحسـن رضی الله عنهم... «پیشگامان نخستین از
مهاجرین و انصار،
و کسانی که به نیکی از آنها پیروی کردند، خداوند از آنها خشنود گشت،
و آنها (نیز) از او خشنود شدند
و باغهایی از بهشت برای آنان فراهم ساخته، که نهرها از زیر درختانش جاری است جاودانه در آن خواهند ماند
و این است پیروزی بزرگ!»
مؤمنان دورانهای پس از صدر
اسلام برای
انصار استغفار میکردند:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم... «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین مدینه)
و در سرای ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند.....» والذین جاء
و من بعدهم یقولون ربنا اغفر لنا ولاخوننا الذین سبقونا بالایمـن... «(همچنین) کسانی که بعد از آنها (بعد از
مهاجران و انصار) آمدند
و می گویند: «پروردگارا! ما
و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز،
و در دلهایمان حسد
و کینهای نسبت به
مؤمنان قرار مده! پروردگارا، تو مهربان
و رحیمی!»
مؤمنان از خداوند درخواست میکردند که دل هایشان نسبت به
انصار از هر کینهای خالی باشد:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم یحبون من
هاجر الیهم... «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین مدینه)
و در سرای ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند
و کسانی را که به سویشان
هجرت کنند دوست می دارند.....» والذین جاء
و من بعدهم یقولون ربنا اغفر لنا ولاخوننا الذین سبقونا بالایمـن
و لاتجعل فی قلوبنا غلا للذین آمنوا... «(همچنین) کسانی که بعد از آنها (بعد از
مهاجران و انصار) آمدند
و می گویند: «پروردگارا! ما
و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز،
و در دلهایمان حسد
و کینهای نسبت به مؤمنان قرار مده! پروردگارا، تو مهربان
و رحیمی!»
اطاعت
انصار در سختیها
و دشواریها از پیامبر صلی الله علیه وآله، سبب رافت خدا بر آنان بود:
لقد تاب الله علی النبی
والمهـجرین والانصار الذین اتبعوه فی ساعة العسرة... انه بهم رءوف رحیم. «مسلما خداوند رحمت خود را شامل حال پیامبر
و مهاجران و انصار، که در زمان عسرت
و شدت (در جنگ تبوک) از او پیروی کردند، نمود بعد از آنکه نزدیک بود دلهای گروهی از آنها، از حق منحرف شود (
و از میدان جنگ بازگردند) سپس خدا توبه آنها را پذیرفت، که او نسبت به آنان مهربان
و رحیم است!»
انصار، مشمول رافت
و رحمت
خداوند بودند:
لقد تاب الله علی النبی
والمهـجرین والانصار الذین اتبعوه فی ساعة العسرة... انه بهم رءوف رحیم. «مسلما خداوند رحمت خود را شامل حال
پیامبر و مهاجران و انصار، که در زمان عسرت
و شدت (در جنگ تبوک) از او پیروی کردند، نمود بعد از آنکه نزدیک بود دلهای گروهی از آنها، از
حق منحرف شود (
و از میدان
جنگ بازگردند) سپس خدا
توبه آنها را پذیرفت، که او نسبت به آنان مهربان
و رحیم است!»
انصار از
غنایم بنی نضیر و واگذاری آن به
مهاجران قلبا احساس بی نیازی میکردند:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم یحبون من
هاجر الیهم ولایجدون فی صدورهم حاجة مما اوتوا ویؤثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصة... «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین مدینه)
و در سرای ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند
و کسانی را که به سویشان
هجرت کنند
دوست می دارند،
و در
دل خود نیازی به آنچه به
مهاجران داده شده احساس نمی کنند
و آنها را بر خود مقدم می دارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند کسانی که از
بخل و حرص نفس خویش باز داشته شده اند رستگارانند! » (طبق برخی اقوال، مقصود از «مما اوتوا» غنایم به دست آمده از بنی نضیر است.)
انصار (در خانه هایشان) از
مهاجران در
مدینه پذیرایی
و مهمان داری میکردند:
والذین تبوء
و الدار والایمـن من قبلهم یحبون من
هاجر الیهم... «
و برای کسانی است که در این سرا (سرزمین مدینه)
و در سرای ایمان پیش از
مهاجران مسکن گزیدند
و کسانی را که به سویشان
هجرت کنند دوست می دارند.....» («ال» در «الدار» میتواند عهد
و به «مدینه» اشاره باشد.)
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۲۳۸، برگرفته از مقاله «فضایل انصار».