فریدة الدهر (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«فریدة الدهر فی تاصیل و جمع القرائات العشر» نوشته
محمد ابراهیم محمد سالم و به
زبان عربی است.
نویسنده در این کتاب به ریشه یابی و گردآوری قرائت‌های دهگانه
قرآن کریم می‌پردازد. نویسنده در تدوین این
اثر از منابع و مصادر مهم قرائات نظیر
شاطبیه ،
طیبة النشر ،
جامع البیان ،
التیسیر ،
مفردات ،
المصباح شهرزوری ،
الاقناع ابن باذش ،
سوق العروس طبری و غیره بهره جسته و به شرح و تحلیل قرائات مختلف پرداخته و وجوه قرائات را یادآور شده است. این کتاب را می‌توان به یک معنا شرح و تحلیل کتاب «طیبة النشر»
ابن جزری دانست، از این رو نویسنده ابتدا به معرفی ابن جزری پرداخته و پس از آن شرح حال قراء عشره، که همان رجال «طیبة النشر» هستند، و راویان ایشان را بیان و طرق متفرعة بر این راویان را یادآور می‌شود.
کتاب در ۴ جلد تنظیم گشته است. در جلد اول، نویسنده طی یک مقدمه به معرفی برخی منابع و مصادر مهمی که این کتاب با مراجعه بدانها تالیف شده پرداخته و در باب اول شرح حال ابن جزری، ترجمه قراء عشره و راویان و
طرق ایشان و ترسیم نموداری در معرفی آنها، منظومه‌ای در معرفی طرق هشتادگانه،
اصول قرائات و منابع و مآخذی که در این زمینه موجود است (چاپی و خطی) پرداخته است. پس از آن در باب دوم به معرفی کتابهایی که
اصل و
ریشه طرق فرعی قرائات مذکور هستند پرداخته شده و ذیل عنوان هرکتاب موضوعات علم
قرائت نظیر
استعاذه ،
بسمله ،
ادغام ،
مد ،
اماله و غیره را به بحث نشسته و دیدگاه نویسنده آن کتاب در باب آن موضوع را یادآور می‌شود. در برخی موارد هم مؤلف به بررسی ویژه بعضی از طرق می‌پردازد. در باب سوم هم متن کتابهایی که در
تحریر این کتاب از آنها بهره برده شده به همراه تعلیقات نویسنده آمده است. در پایان این جلد هم فهرست مطالب جلد درج شده است. در جلد دوم طی یک مدخل به موضوع کتاب اشاره شده و روش مؤلف در جمع و تدوین منابع مذکور توضیح داده شده و پس از آن تا انتهای جلد چهارم به بیان
قرائات عشر و شرح و تحلیل آنها در مورد سوره‌های
قرآن از فاتحة الکتاب تا الناس پرداخته شده است. پس از بررسی و بیان قرائات دهگانه در سوره‌های قرآن، مؤلف طی یک ضمیمه به بحث در عناوین ذیل می‌پردازد:
الفصل الاول: فی المصاحف الشریفة.
الفصل الثانی، الحفظ الالهی لکلامه جل شانه.
الفصل الثالث: فی تحریر البسملة و مواضعها فی القرآن الکریم.
الفصل الرابع: بخصوص الرسم و الضبط و عد الفواصل.
در انتهای هریک از جلد دوم تا چهارم بعد از فهرست مطالب، فهرست تحریرات و مواضع خلاف که در آن جلد مورد بررسی قرار گرفته درج شده است.
نویسنده کتاب آقای محمد ابراهیم محمد سالم است. این کتاب در چهار جلد در قطع وزیری با جلد گالینگور نخستین بار در
سال ۱۴۲۴ ه- ۲۰۰۳ م از سوی انتشارات «دار البیان العربی»
قاهره منتشر شده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
