• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فجع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۲)


فَجَعَ (به فتح فاء و جیم) از واژگان نهج البلاغه به معنای درد آوردن است. مواردى از آن و مشتقاتش در «نهج البلاغه» آمده است.


فَجَعَ
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۴.    
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۷۳.    
در اصل به معنى درد آوردن است: «فَجَعَه فَجْعًا: اوجَعَه»
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۱۲۳۔    
فَجَعَ آن است كه از بين رفتن چيزى عزيز انسان را به درد آورد؛
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۱۲۳۔    
«فاجعه» به معنای واقعه دردآور است.

حضرت در خطبه ای درباره دنیا می فرماید: «كم من واثق بها قد فجعته و ذى طمأنينة اليها قد صرعته»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۵۵، خطبه۱۱۰.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۲۱۷، خطبه۱۰۹.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۵، خطبه۱۱۱.    
«چه بسا اعتماد كننده به دنيا كه دنيا او را به درد آورده و چه بسا اطمينان كننده كه دنيا او را به زمين زده است»
[۸] شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۳، خطبه۱۱۱.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۳۴.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۱.    
[۱۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۲۷.    
) در ادامه ی همین خطبه درباره اموات میفرماید: «لا يخشى فجعهم و لا يخشى دفعهم»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۵۸، خطبه۱۱۰.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۲۱۹، خطبه۱۰۹.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۶، خطبه۱۱۱.    
«كسى از درد آوردن آن‌ها نمى‌ترسد و از دفعشان باكى ندارد»
[۱۷] شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۵، خطبه۱۱۱.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۹.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۵۰.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۵.    
[۲۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۲۸.    
)
در یکی از حکمت های نهج‌ البلاغه نیز درباره دنیا چنین می فرمایند: «راحت بعافية و ابتكرت بفجيعة»
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۰۵، حکمت۱۲۶.    
[۲۴] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۸۳، حکمت۱۳۱.    
[۲۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۳، حکمت۱۳۱.    
«روز را به شب رسانيد با عافيت و صبح كرد با حادثه دردآور»
[۲۶] شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۷، حکمت۱۳۱.    
[۲۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۰.    
(شرح‌های حکمت:
[۲۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۳.    
[۲۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۹۵.    
[۳۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۰۲.    
[۳۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۵.    
)
در نامه ای که برای امام حسن (علیه‌السلام) مینویسند میفرمایند که با توجه به «فجايع الدنيا»
[۳۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۶۳۱، نامه۳۱.    
[۳۳] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۴۴، نامه۳۱.    
[۳۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۹۲، نامه۳۱.    
«حادثه‌هاى دردآور آن»
[۳۵] شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۱۳، نامه۳۱.    
[۳۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۹.    
قلبت را با بصیرت کن.(شرح‌های نامه:
[۳۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۲.    
[۳۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۴۸۲.    
[۳۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۷.    
[۴۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۶۲.    
)

از این ماده چندین مورد در «نهج» آمده است.
[۴۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۵۹، خطبه۸۲.    
[۴۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۲۹، خطبه۱۰۲.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۴.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۷۳.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۱۲۳۔    
۴. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۱۲۳۔    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۵۵، خطبه۱۱۰.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۲۱۷، خطبه۱۰۹.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۵، خطبه۱۱۱.    
۸. ↑ شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۳، خطبه۱۱۱.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۳۴.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۱.    
۱۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۲۷.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۵۸، خطبه۱۱۰.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۲۱۹، خطبه۱۰۹.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۶، خطبه۱۱۱.    
۱۷. ↑ شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۵، خطبه۱۱۱.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۹.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۹.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۵۰.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۵.    
۲۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۲۸.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۰۵، حکمت۱۲۶.    
۲۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۸۳، حکمت۱۳۱.    
۲۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۳، حکمت۱۳۱.    
۲۶. ↑ شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۷، حکمت۱۳۱.    
۲۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۰.    
۲۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۳.    
۲۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۹۵.    
۳۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۰۲.    
۳۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۵.    
۳۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۶۳۱، نامه۳۱.    
۳۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۴۴، نامه۳۱.    
۳۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۹۲، نامه۳۱.    
۳۵. ↑ شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۱۳، نامه۳۱.    
۳۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۹.    
۳۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۲.    
۳۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۴۸۲.    
۳۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۷.    
۴۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۶۲.    
۴۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۵۹، خطبه۸۲.    
۴۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۲۹، خطبه۱۰۲.    


• بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «فجع»، ج۲، ص۸۰۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 126 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 110 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 31 نهج البلاغه
جعبه ابزار