• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دکّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دَکّ (به فتح دال و تشدید کاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای كوبيدن و با خاک يكسان كردن ، منهدم كردن و شكستن به معنى زمين نرم و هموار نيز آمده است. این کلمه سه بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



دَکّ: به معنای كوبيدن و با خاک يكسان كردن، منهدم كردن و شكستن به معنى زمين نرم و هموار نيز آمده است.


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره قیامت فرموده: «وَ دَكَّ بَعْضُهَا بَعْضاً مِنْ هَيْبَةِ جَلاَلَتِهِ وَ مَخُوفِ سَطْوَتِهِ» «بعضى از زمين بعضى را از ترس عظمت خدا و از صولت مهابتش كوبيد.» (شرح‌های خطبه: )
و حضرت درباره اين‌كه، يارانش از تأخير شروع جنگ در صفّین بى‌تابى مى‌كردند فرموده: «فَتَدَاكُّوا عَلَيَّ تَدَاكَّ الاِْبِلِ الْهِيمِ يَوْمَ وِرْدِهَا، قَدْ أَرْسَلَهَا رَاعِيهَا،
وَ خُلِعَتْ مَثَانِيهَا، حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُمْ قَاتِليَّ»
«يعنى تزاحم كردند بر من مانند تزاحم شتران تشنه در وقت آب خوردن، كه ساربان آن‌ها را رها كرده و عقال از پايشان برداشته شده بود، تا جایی كه فكر كردم مى‌خواهند مرا بكشند.» (شرح‌های خطبه: ) امام (علیه‌السلام) در صفين نظرش اين بود كه دشمن شروع به جنگ كند و يا مى‌خواست در اثر تأخير جنگ متنّبه شوند، تا جایی كه يارانش مجبور به شروع كردند. نظير همين جمله درباره هجوم مردم بر بيعت آن حضرت در خطبه ۲۲۹ آمده است.


از اين لفظ فقط سه مورد در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۹۰.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۲۶۶.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۹، خطبه ۱۰۸.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۱۳، خطبه ۱۰۷.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۱، خطبه ۱۰۹.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۷، خطبه ۱۰۹.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۶.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۴، ص۵۹۴.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۶۲.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۱.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون،، ص۱۱۴، خطبه ۵۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه،، ص۹۹، خطبه ۵۴.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۹۰، خطبه ۵۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۱۵، خطبه ۵۴.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۰۷.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۰۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۲، ص۶۱۲.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه،، ج۴، ص۳۲۵.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه،، ج۴، ص۷.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون،، ص۵۶۲، خطبه ۲۲۸.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۴۹، خطبه ۲۲۴.    
۲۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۵۰، خطبه ۲۲۹.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۹، خطبه ۱۰۸.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون،، ص۱۱۴، خطبه ۵۳.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون،، ص۵۶۲، خطبه ۲۲۸.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «دکّ»، ج۱، ص۳۹۰.    






جعبه ابزار