فاکهة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فاكهة: (في شُغُلٍ فاكِهُونَ) «
راغب» در «
مفردات» مى‌گويد:
«فاكهة» به معناى هر گونه
میوه است،
يعنى
«فاكِهَة» مفهوم گسترده‌اى دارد، و همه انواع ميوه را شامل مى‌شود، ولى اهميت «
خرما» و «
انار» سبب شده كه، بالخصوص از آن دو نام برده شود، و اين كه، بعضى از مفسران پنداشته‌اند: اين دو ميوه در مفهوم
«فاكهة» داخل نيست، اشتباه است؛ زيرا علماى لغت آن را انكار كرده‌اند، و اصولًا عطف «خاص» بر «عام» در مواردى كه امتيازى موجود باشد، كاملًا معمول است.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
فاکهة:
(إِنَّ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ الْيَوْمَ فِي شُغُلٍ فَاكِهُونَ) (
بهشتیان، امروز به نعمت‌هاى خدا مشغول و مسرورند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه فاكه
اسم فاعل از مصدر فكاهت است كه به معناى گفت و شنودى است كه مايه خوشحالى باشد و ممكن هم هست به معناى تمتع و لذت بردن باشد، و- به طورى كه گفته شده- از مصدر مزبور غير از اسم فاعل هيچ فعلى مشتق نشده است. بعضى از مفسرين گفته‌اند: معناى فاكه صاحب
میوه است، همان طور كه مى‌گوييم لابن و تامر- فلانى داراى لبن و تمر است
ولى اين معنى را يک نكته بعيد مى‌سازد، و آن اين است كه در اين آيات سخن از ميوه به ميان آمد، ديگر لازم نبود كه بار ديگر تكرار شود، به خلاف اينكه كلمه مذكور را به معناى گفت و شنود بگيريم كه ديگر تكرارى لازم نمى‌آيد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(مُتَّكِئِينَ فِيهَا يَدْعُونَ فِيهَا بِفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ وَشَرَابٍ) (در حالى كه در آن بر تختها تكيه كرده‌اند و ميوه‌هاى بسيار و نوشيدنيهاى فراوان در اختيار آنان است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: منظور اين است كه بفهماند اهل تقوى در
بهشت حكمشان روا است، به نحوى كه بين آنان و خواسته‌هايشان واسطه‌اى نيست، مثلا، از ميوه‌هاى بهشتى كه انواعى بسيار است، هر يك را صدا بزنند خود آن ميوه و يا شراب نزدشان حاضر مى‌شود، بدون اين كه احتياج باشد كه كسى آن ميوه را برايشان بياورد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(فِيهَا فَاكِهَةٌ وَالنَّخْلُ ذَاتُ الْأَكْمَامِ) (كه در آن ميوه‌ها و نخل‌هاى پرشكوفه است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از فاكهة ميوه‌هاى غير خرما است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(فِيهِمَا فَاكِهَةٌ وَنَخْلٌ وَرُمَّانٌ) (در آنها ميوه‌هاى فراوان و درخت خرما و انار است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از فاكهه و رمان (ميوه و انار) درخت آن دو است، چون بين فاكهه و رمان نخل را آورده، كه به معناى درخت خرماست نه خود خرما.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فاکهة»، ص۴۱۲.
