غَیْرَ مَعْروش (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَیْرَ مَعْروش: (وَ غَيْرَ مَعْرُوشاتٍ) مفسران در تفسير كلمه
«مَعْروش» و
«غَیْرَ مَعْروش» سه احتمال داده‌اند:
۱- درختانى كه روى پاى خود نمى‌ايستند و نياز به داربست دارند و درختانى كه بدون نياز به داربست روى پاى خود مى‌ايستند، زيرا «عرش» در لغت به معناى برافراشتن و هر موجود برافراشته است و به همين جهت به سقف و يا تخت پايه بلند، عرش گفته مى‌شود.
۲- منظور از «مَعْروش» درخت اهلى است كه به وسيله ديوار و امثال آن در باغ‌ها حفاظت مى‌شود و «غَيْرَ مَعْروش» درختان بيابانى و جنگلى و كوهستانى است.
۳- «مَعْروش» درختى است كه بر سر پا ايستاده و اما «غَيْرَ مَعْروش» درختى است كه بر روى زمين مى‌خوابد و پهن مى‌شود.
ولى معناى اول مناسب‌تر به نظر مى‌رسد.
(وَ هُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَ غَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَ آتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَ لاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ) (او است كسى كه باغ‌هاى معروش (باغ‌هايى كه درختانش روى داربست‌ها قرار دارد)، و باغ‌هاى غير معروش (باغ‌هايى كه نياز به داربست ندارد) را آفريد و همچنين
نخل و انواع زراعت را، كه از نظر ميوه و طعم با هم متفاوتند و نيز درخت زيتون و انار را، كه از جهتى با هم شبيه و از جهتى تفاوت دارند، برگ و ساختمان ظاهريشان شبيه يكديگر است، ولى طعم و ميوه آن‌ها متفاوت مى‌باشد. از ميوه آن، به هنگامى كه به ثمر مى‌نشيند، بخوريد و حق آن را به هنگام برداشت محصول، بپردازيد و
اسراف نكنيد، كه
خداوند مسرفان را دوست ندارد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: شجره معروشه آن درختى را گويند كه شاخه‌هايش به وسيله داربست بالا رفته و يكى بر بالاى ديگرى قرار گرفته باشد، مانند درخت انگور و عرش در اصل لغت به معناى رفع و بلندى است. بنابراين،
(جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ) عبارت خواهد بود از تاكستان‌ها و باغ‌هاى انگور و مانند آن‌ها و جنات غير معروشات باغ‌هايى است كه درخت‌هاى آن بر تنه خود استوار باشد نه بر داربست.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غَیْرَ مَعْروش»، ص۴۰۵.
