• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غُلُوّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





غُلُوّ (به ضم غین و لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای تجاوز از حدّ آمده و در اصل به معنای بالا آمدن و زیاد شدن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
غُلَوَاء (به ضم غین و فتح لام و واو) به معنای نشاط و تجاوز از حدّ.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خودش و در خلقت زمین و... از این واژه استفاده نموده است.



غُلُوّ به معنای تجاوز از حدّ آمده و در اصل به معنای بالا آمدن و زیاد شدن است.
غُلَوَاء (بر وزن علماء) به معنای نشاط و تجاوز از حدّ است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - غَال - حکمت ۱۱۲ (دربارده خودش)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خودش فرموده است:
«هَلَكَ فِيَّ رَجُلانِ: مُحِبٌّ غَال وَمُبْغِضٌ قَال.»
«درباره من دو نفر هلاک شدند: آن که مرا دوست داشت و غلوّ کرد و نعوذ باللّه نسبت خدایی به من‌ داد و آن که کینه مرا در دل گرفت و دشمنی کرد.»

۲.۲ - الْغالي - حکمت ۱۰۴ (اهل بیت)

و درباره اهل بیت (علیهم‌السلام) فرموده است:
«نَحْنُ الُّنمْرُقَةُ الْوُسْطَى، بِها يَلْحَقُ التّالي، وَ إِلَيْها يَرْجِعُ الْغالي
«ما و ساده و تکیه‌گاه حدّ وسط هستیم که عقب مانده به آن می‌رسد، و متجاوز به آن برمی‌گردد.»

۲.۳ - أَغْلَى - خطبه ۱۷ (درباره قرآن)

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در خطبه‌ای می‌فرمایند:
«وَ لا أَغْلَى ثَمَناً مِنَ الكِتَابِ.»
«متاعى نزد آنان رايج‌تر از آن نتوان يافت.»

۲.۴ - غُلَوَائِهِ - خطبه ۹۰ (خلقت زمین)

«غلوا» (بر وزن علماء) به معنای نشاط و تجاوز از حدّ است، در خلقت زمین فرموده است:
«وَ سَكَنَتِ الاَْرْضُ مَدْحُوَّةً في لُجَّةِ تَيّارِهِ، وَ رَدَّتْ مِنْ نَخْوَةِ بَأْوِهِ وَ اعْتِلائِهِ، وَ شُموخِ أَنْفِهِ وَ سُموِّ غُلَوائِهِ.»
«زمین آرام گرفت. بر روی دریائی موّاج و برگردانید بالا گرفتن بینی‌اش و بالا رفتن تجاوز با نشاطش را.»
این ماده چندین بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۸۸.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۳۱۸.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۶۳.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۹۹، حکمت ۱۱۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۷۸، حکمت ۱۱۷.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۸۹، حکمت ۱۱۷.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۶۹۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج، ص۵۷۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۷۰۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۷۹.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۸۲.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۹۶، حکمت ۱۰۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۷۶، حکمت ۱۰۹.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۸، حکمت ۱۰۹.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۹.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۰۱.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۰۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۶۵۱.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۶۶.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۷۳.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۴، خطبه ۱۷.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۵۰، خطبه ۱۷.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۶۰، خطبه ۱۷.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۹.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۱۸.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۳۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص ۶۰۲.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۶۰.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۸۴.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۹۷، خطبه ۹۰.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۷۳، خطبه ۸۹.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۲، خطبه ۹۱.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۹.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۱.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۶.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۴۲.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۱.    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۵۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غلو»، ج۲، ص۷۸۸.    






جعبه ابزار