غُلُوّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غُلُوّ (به ضم غین و لام) از
واژگان نهج البلاغه به معنای تجاوز از حدّ آمده و در اصل به معنای بالا آمدن و زیاد شدن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
•
غُلَوَاء (به ضم غین و فتح لام و واو) به معنای
نشاط و تجاوز از حدّ.
درباره خودش و در خلقت
زمین و... از این واژه استفاده نموده است.
غُلُوّ به معنای تجاوز از حدّ آمده و در اصل به معنای بالا آمدن و زیاد شدن است.
غُلَوَاء (بر وزن علماء) به معنای نشاط و تجاوز از حدّ است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خودش فرموده است:
«هَلَكَ فِيَّ رَجُلانِ: مُحِبٌّ غَال وَمُبْغِضٌ قَال.» «درباره من دو نفر هلاک شدند: آن که مرا دوست داشت و غلوّ کرد و نعوذ باللّه نسبت خدایی به من داد و آن که
کینه مرا در دل گرفت و
دشمنی کرد.»
و درباره
اهل بیت (علیهم‌السلام) فرموده است:
«نَحْنُ الُّنمْرُقَةُ الْوُسْطَى، بِها يَلْحَقُ التّالي، وَ إِلَيْها يَرْجِعُ الْغالي.» «ما و ساده و تکیه‌گاه
حدّ وسط هستیم که عقب مانده به آن می‌رسد، و متجاوز به آن برمی‌گردد.»
(شرح‌های حکمت:
)
یعنی اهل بیت معیار اسلامند.
در خطبه‌ای می‌فرمایند:
«وَ لا أَغْلَى ثَمَناً مِنَ الكِتَابِ.» «متاعى نزد آنان رايج‌تر از آن نتوان يافت.»
«غلوا» (بر وزن علماء) به معنای نشاط و تجاوز از حدّ است، در خلقت
زمین فرموده است:
«وَ سَكَنَتِ الاَْرْضُ مَدْحُوَّةً في لُجَّةِ تَيّارِهِ، وَ رَدَّتْ مِنْ نَخْوَةِ بَأْوِهِ وَ اعْتِلائِهِ، وَ شُموخِ أَنْفِهِ وَ سُموِّ غُلَوائِهِ.» «زمین آرام گرفت. بر روی دریائی موّاج و برگردانید بالا گرفتن بینی‌اش و بالا رفتن تجاوز با نشاطش را.»
این ماده چندین بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غلو»، ج۲، ص۷۸۸.
