غلوّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غُلُوّ (به ضم غین و لام) از
واژگان نهج البلاغه به معنای تجاوز از حدّ آمده و در اصل به معنای بالا آمدن و زیاد شدن است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
غُلَوَاء (به ضم غین و فتح لام و واو) به معنای
نشاط و تجاوز از حدّ.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خودش و در
خلقت زمین و... از این واژه استفاده نموده است.
غُلُوّ به معنای تجاوز از حدّ آمده و در اصل به معنای بالا آمدن و زیاد شدن است.
غُلَوَاء (بر وزن علماء) به معنای نشاط و تجاوز از حدّ است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خودش فرموده است:
«هَلَكَ فِيَّ رَجُلاَنِ: مُحِبٌّ غَال وَمُبْغِضٌ قَال» «درباره من دو نفر هلاک شدند: آن که مرا دوست داشت و غلوّ کرد و نعوذ باللّه نسبت خدایی به من داد و آن که
کینه مرا در دل گرفت و
دشمنی کرد.»
(شرح‌های حکمت:
)
و درباره
اهل بیت (علیهم‌السلام) فرموده است:
«نَحْنُ الُّنمْرُقَةُ الْوُسْطَى، بِهَا يَلْحَقُ التَّالِي، وَإِلَيْهَا يَرْجِعُ الْغَالِي» «ما و ساده و تکیه‌گاه حدّ وسط هستیم که عقب مانده به آن می‌رسد، و متجاوز به آن برمی‌گردد.»
(شرح‌های حکمت:
)
یعنی اهل بیت معیار اسلامند.
«وَلاَ أَغْلَى ثَمَناً مِنَ الكِتَابِ» (متاعى نزد آنان رايج‌تر از آن نتوان يافت.)
(شرح‌های خطبه:
)
«غلوا» (بر وزن علماء) به معنای نشاط و تجاوز از حدّ است، در خلقت زمین فرموده است:
«وَسَكَنَتِ الاَْرْضُ مَدْحُوَّةً فِي لُجَّةِ تَيَّارِهِ، وَرَدَّتْ مِنْ نَخْوَةِ بَأْوِهِ وَاعْتِلاَئِهِ، وَشُمُوخِ أَنْفِهِ وَسُمُوِّ غُلَوَائِهِ» «زمین آرام گرفت. بر روی دریائی موّاج و برگردانید بالا گرفتن بینی‌اش و بالا رفتن تجاوز با نشاطش را.»
(شرح‌های خطبه:
)
این ماده چندین بار در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غلو»، ج۲، ص۷۸۸.
