غض (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَضّ (به فتح غین و تشدید ضاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای کم کردن صدا و کم کردن نگاه چشم و همچنین به معنای
طراوت و تازگی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
دنیا و ... از این واژه استفاده نموده است.
غَضّ به معنای کم کردن صدا و کم کردن نگاه چشم آمده است.
راغب چنین گوید: «الغَضُّ: النّقصان من الطّرف، والصّوت»
غَضّ به معنای
طراوت و تازگی نیز آید.
ظاهرا درباره
رسول خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) در
نهایه نقل شده: «كَانَ إِذَا عَطَسَ غَضَّ صَوْتَه»
چون
عطسه می‌کرد صدایش را پائین می‌آورد.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره دنیا فرموده است:
«فَغُضُّوا عَنْكُمْ ـ عِبَادَاللهِ ـ غُمُومَهَا وَأَشْغَا لَهَا، لِمَا قَدْ أَيْقَنْتُمْ بِهِ مِنْ فِرَاقِهَا» «بندگان خدا از غم‌ها و مشغولیت‌های دنیا چشم پوشید زیرا که به فراق آن
یقین کرده‌اید.»
(شرح‌های خطبه:
)
غضّ به معنای
طراوت و تازگی نیز آید، در
خطبه ۱۷۸ فرموده است:
«وَايْمُ اللهِ، مَا كَانَ قَوْمٌ قَطُّ فِي غَضِّ نِعْمَة مِنْ عَيْش فَزَالَ عَنْهُمْ إِلاَّ بِذُنُوب اجْتَرَحُوهَا» «به خدا قسم هیچ قومی در کثرت و
طراوت زندگی نبودند که از دستشان رفته باشد مگر به علت گناهانی که مرتکب شدند.»
(شرح‌های خطبه:
)
به معاویه می‌نویسد:
«وَمَا عَلَى الْمُسْلِمِ مِنْ غَضَاضَة فِي أَنْ يَكُونَ مَظْلُوماً مَا لَمْ يَكُنْ شَاكّاً فِي دِينِهِ، وَلاَ مُرْتَاباً بِيَقِينِهِ!» « اين براى يك
مسلمان نقص نيست كه مظلوم واقع شود، مادام كه در
دین خود ترديد نداشته باشد»
(شرح‌های نامه:
) منظور از غضاضة نقصان است.
مواردی از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غض»، ج۲، ص۷۸۴.
