غَضّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَضّ (به فتح غین و تشدید ضاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای کم کردن صدا و کم کردن نگاه
چشم و همچنین به معنای
طراوت و تازگی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
دنیا و ... از این واژه استفاده نموده است.
غَضّ به معنای کم کردن صدا و کم کردن نگاه چشم آمده است.
راغب چنین گوید: «
الغَضُّ: النُّقصان مِنَ الطَّرف، وَ الصَّوت.»
غَضّ به معنای طراوت و تازگی نیز آید.
ظاهرا درباره
رسول خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) در
نهایه نقل شده:
«
كانَ إِذا عَطَسَ غَضَّ صَوْتَه.»
چون
عطسه می‌کرد صدایش را پائین می‌آورد.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره دنیا فرموده است:
«فَغُضّوا عَنْكُمْ ـ عِبادَ اللهِ ـ غُمومَها وَ أَشْغا لَها، لِما قَدْ أَيْقَنْتُمْ بِهِ مِنْ فِراقِها.» «بندگان خدا از غم‌ها و مشغولیت‌های دنیا
چشم پوشید زیرا که به
فراق آن
یقین کرده‌اید.»
غضّ به معنای طراوت و تازگی نیز آید، در
خطبه ۱۷۸ فرموده است:
«وَايْمُ اللهِ، ما كانَ قَوْمٌ قَطُّ في غَضِّ نِعْمَة مِنْ عَيْش فَزالَ عَنْهُمْ إِلاّ بِذُنوب اجْتَرَحوها.» «به خدا
قسم هیچ قومی در
کثرت و طراوت زندگی نبودند که از دستشان رفته باشد مگر به
علت گناهانی که مرتکب شدند.»
به معاویه می‌نویسد:
«وَ ما عَلَى الْمُسْلِمِ مِنْ غَضاضَة في أَنْ يَكونَ مَظْلوماً ما لَمْ يَكُنْ شاكّاً في دينِهِ، وَ لا مُرْتاباً بِيَقينِهِ.» «اين براى يک
مسلمان نقص نيست كه مظلوم واقع شود، مادام كه در
دین خود ترديد نداشته باشد.»
منظور از غضاضة نقصان است.
مواردی از این ماده در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غض»، ج۲، ص۷۸۴.
