غرر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَرَر (به فتح غین و راء) و
غُرُور (به ضم غين) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
فریب دادن، و
تطمیع به باطل است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
غَرور (به فتح غین) به معنای فریب دهنده است، حال مال باشد یا
جاه و یا
شیطان.
حضرت علی (علیه‌السلام) در روز
نهروان خطاب به کشتگان
خوارج از این واژه استفاده نموده است.
غَرر،
غَرّ،
غُرُور و
غِرَّة به معنای فریب‌دادن و تطمیع به باطل آمده است. «غَرّ فلانٌ فلاناً غَرّاً و غُرُوراً و غِرَّةً: خَدَعَهُ و اَطمَعَهُ بالباطِل»
غَرور به معنای فریب‌دهنده، مال باشد یا جاه و یا شیطان آمده است. کلمه «ما غرّک بفلان» را چطور به او جرأت کردی گفته‌اند.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در روز نهروان خطاب به کشتگان خوارج فرموده است:
«بُؤْساً لَكُمْ، لَقَدْ ضَرَّكُمْ مَنْ غَرَّكُمْ فقيل له: مَن غرّهم يا أميرالمؤمنين؟ فقال: الشَّيْطانُ الْمُضِلُّ، وَالاَْنْفُسُ الاَْمّارَةُ بِالسُّوءِ» «بدا به حال شما، آنکه شما را فریفت زیانتان رسانید. گفتند یا امیرالمؤمنین چه کسی آنها را فریفت، فرمود:
شیطان گمراه‌گر و
نفس امّاره»
(شرح‌های حکمت:
) «غرار»: فریفتن. «اغترار»: فریفته شدن، «غریر»: فریفته شده، است.
و در
حکمت ۲۸۲ فرموده است:
«بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الْمَوْعِظَةِ حِجَابٌ مِنَ الْغِرَّةِ» (بين شما و
موعظه پرده‌اى از
غفلت وجود دارد.)
(شرح‌های حکمت:
) «اغرّ» سفید‌رو که در «غبر» گذشت.
در
خطبه ۷۵ و فرموده است:
«رَحِمَ اللهُ ... رَكِبَ الطَّرِيقَةَ الْغَرَّاءَ، وَلَزِمَ الَْمحَجَّةَ الْبَيْضَاءَ» «در راه روشن گام نهد و هرگز از جادّه وسيع و آشكار
حق فاصله نگيرد.»
(شرح‌های خطبه:
) طریقه غرّاء: راه آشکار و واضح است. محجّه: جادّه وسیع که منظور از هر دو راه حق است.
موارد زیادی از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غرر»، ج۲، ص۷۷۸.
