غدیر (دیدگاه امیرالمومنین)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیات الهی و
روایات بیان شده توسط
پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- درمورد
امامت و
ولایت علی -علیه‌السلام- و فضائل آن حضرت بی‌شمار است بطوری که
صحابه و غیر‌صحابی و دوست و دشمن روایت کننده این
احادیث هستند. در این بین
اهل‌بیت -علیهم‌السلام- به عنوان خاندان
رسول خدا ومدافعین اصلی به بیان حقائق در صحنه‌های مختلف پرداخته‌اند.
امیرالمومنین -علیه‌السلام- بارها در طول زندگی خود به این
حدیث پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- در برابر دوست و دشمن در مورد
حق الهی خویش
احتجاج و استدلال نموده‌است که به چند نمونه اشاره می‌کنیم.
امیرالمومنین -علیه‌السلام- فرمود:
رسول الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- به من فرمود که بین مردم این جملات را بگویم:
آگاه باشید، هرکس در
اجر اجیرش
ظلم کند، بر اوست
لعنت خداوند و هرکس به غیر از مولایش
ولایت بپذیرد، براوست لعنت خداوند و هرکس که به پدرانش
دشنام گوید، بر اوست لعنت خداوند. عمر به علی -علیه‌السلام- آیا اینها تفسیر هم دارد. علی -علیه‌السلام- فرمود: خداوند و رسولش داناتر هستند. در این حال عمر و دیگر
صحابه نزد رسول‌الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- رفتند و از او جویای تفسیر مطالب مذکور شدند. پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- فرمود: امر کردم که بگوید:
آگاه باشید، هرکس در اجر اجیرش ظلم کند، بر اوست لعنت خداوند؛ زیرا
خداوند فرموده‌است: بگو که اجری نمی‌خواهم مگر دوستی با نزدیکانم.
پس لعنت خداوند برای هرکس که به ما ظلم کند، امر کردم که بگوید:
آگاه باشید، هر کس به غیر از مولایش ولایت بپذیرد، بر اوست لعنت خداوند زیرا خداوند فرمود:
نبی سزاوارتر است از
مومنین به خودشان
و هر کس که من مولای او هستم علی مولای اوست. پس لعنت خداوند بر کسی که
ولایت غیر از علی -علیه‌السلام- را بپذیرد امر نمودم که بگوید:
هرکس که به پدرانش دشنام گوید، بر اوست لعنت خداوند. من خداوند و شما را شاهد می‌گیرم بر اینکه من و علی پدران مومنین هستیم پس لعنت خداوند بر کسی است که به یکی از ما دشنام بگوید.
زمانی که
صحابه از نزد پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- خارج شدند، عمر گفت: ای
اصحاب پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- ،
رسول الله مانند امروز نه در مثل
غدیر و نه غیر آن در
ولایت برای علی -علیه‌السلام- تأکید نکرد.
خباب بن الارت می‌گوید ، این حدیث نوزده روز قبل از وفات پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- بوده‌است.
یک هفته بعد از وفات رسول الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- امیرالمومنین علی -علیه‌السلام-
قرآن را جمع‌آوری نمود و به
مسجد آمدند و برای مردم خطبه‌ای خواند که در ضمن آن به فضائل و روایات پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- اشاره نمود و فرمود: در
غدیرخم امر نمود تا چیزی شبیه
منبر درست کنند و سپس بالای آن قرار گرفت در حالی که بازوی من را گرفته بود با صدای بلند در آن مجلس فرمود: هر کس که من مولای او هستم، علی مولای اوست.
بعد از
حمله به بیت
وحی و
آتش زدن و
آسیب رساندن به
فاطمه (سلام‌الله‌علیها)، امیرالمومنین -علیه‌السلام- را به مسجد کشاندند تا
بیعت اجباری با ابوبکر را انجام دهد. امیرالمومنین -علیه‌السلام- فرمود: اگر بیعت نکنم چه می‌کنید. گفتند: تو را می‌کشیم. علی -علیه‌السلام- پاسخ داد که اینک بنده خدا و برادر
رسول خدا را کشته‌اید. آن
منافقین عنوان برادر را
انکار کردند و حضرت بعد از انکار ایشان
مهاجرین و
انصار را
قسم داد که آیا از رسول‌الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- نشنیده‌اید که فرمود: روز
غدیرخم چنین فرمود و...
زید بن ارقم نقل می‌کند که امیرالمومنین -علیه‌السلام- مردم را قسم داد که هر کسی که از پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- این
حدیث (من کنت مولاه فعلی مولاه ...) را شنیده است، بلند شود و دوازده نفر از بدریون ایستادند ولی من بلند نشدم و مورد
نفرین آن حضرت قرار گرفتم و کور شدم.
وقتی
عمر بن خطاب برای رهبری پس از خود شش نفر از
اصحاب (امیرالمومنین علی -علیه‌السلام- ،
عثمان بن عفان ،
زبیر بن العوام و
طلحة بن عبیدالله و
عبدالرحمن بن عوف و
سعد بن أبی وقاص ) را معرفی نمود تا رهبر آینده را تعیین کنند، امیرالمومنین علی -علیه‌السلام- در آن موقعیت از
حق خویش
دفاع نمود و بار دیگر با بسیاری دیگر از فضائل خویش، این
حدیث را گوشزد کرد که همگی به آن اعتراف داشتند. فرمود: ...آیا در میان شما (پنج تن از
اصحاب شوری) کسی هست که پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- در روز
غدیر او را به امر
خداوند نصب کرده باشد و فرموده باشد: هرکه من مولای او هستم، علی مولای اوست. گفتند، نه.
در
زمان خلافت عثمان، بسیاری از
مهاجرین و
انصار در
مسجد از فضائل خود و یا قوم خود می‌گفت. پس از مدتی از امیرالمومنین -علیه‌السلام- خواستند تا او نیز از فضائل خویش بگوید. ایشان نیز به
آیات نازل شده و روایات رسول‌الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- در مورد خویش و
اهل‌بیت -علیهم‌السلام- سخن گفت و فرمود:...و با انتصاب من در
غدیرخم برای مردم،
ولایت را همانند
نماز و
زکات و
حج برایشان روشن نمود. آنگاه
خطبه خواند و فرمود: ای مردم! آیا می‌دانید که
خداوند مولای من است و من مولای
مومنان هستم و من به آنها از خودشان سزاوارترم؟
گفتند: بله ای رسول خدا -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- . پس فرمود: برخیز یا علی برخاستم که فرمود: هرکس که من مولای او هستم، علی مولای اوست.خدایا! پیروانش را یاور باش و دشمنانش را
دشمن باش.
سلمان برخاست و گفت چگونه ولایتی؟ فرمود: ولایتی همچون ولایت من.
این
روایت در
جنگ صفین نیز وارد شده‌است.
ایاس ضبی از پدرش نقل می‌کند که با امیرالمومنین -علیه‌السلام- در
جنگ جمل حضور داشته است. امیرالمومنین -علیه‌السلام- به طلحه یادآور می‌شود که آیا از پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- نشنیدی که فرمود: هرکسی که من مولای او هستم، علی -علیه‌السلام- مولای اوست. طلحه گفت :آری. امیرالمومنین فرمود پس چرا با من
جنگ می‌کنی؟ طلحه گفت : یاد آن
حدیث نبودم.
جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: امیرالمومنین -علیه‌السلام- در صحبتی که با مردم داشتند، فرمودند: ای مردم، جلوی شما چهار تن از اصحاب رسول‌الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- هستند (
انس بن مالک ،
براء بن عازب انصاری ،
اشعث بن قیس کندی ،
خالد بن یزید بجلی ) سپس به آنها رو کرد و فرمود: ای انس اگر این حدیث (من کنت مولاه فعلی مولاه) را از رسول‌الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- شنیده باشی و امروز به
ولایت من شهادت ندهی به
بیماری برص مبتلی شوی. اما تو ای اشعث اگر....کور شوی. واما تو ای خالد ... نمیری مگر به
مرگ جاهلیت . اما تو ای براء... نمیری مگر در جائی که از آنجا هجرت نموده‌ای. جابر در ادامه می‌گوید این نفرینها برای ایشان حادث شد. انس به بیماری برص مبتلی شد که با
عمامه هم نمی‌توانست آن را بپوشاند. اشعث کور شد. خالد در خانه‌اش مرد و قبیله کنده به رسم جاهلیت در خانه‌اش
شتر و گوسفندان را می‌کشتند. براء نیز استاندار
معاویه در
یمن شد (که از آن
شهر هجرت کرده بود) و در آنجا مرد.
در میدان
کوفه به نام رحبه، امیرالمومنین -علیه‌السلام- مردم را
قسم داد به اینکه هر کس از پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله-
حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه را شنیده است بایستد که تعدادی از
مهاجرین و
انصار بپا خواستند؛ اما
زید بن ارقم و
انس بن مالک قیام نکردند و مورد
نفرین حضرت واقع شدند.
عده‌ای نزد امیرالمومنین -علیه‌السلام- آمدند و گفتند:السلام علیک یا مولانا. حضرت فرمود چگونه من مولای شما باشم در حالی شما قومی از
عرب هستید؟ گفتند:ما در روز
غدیرخم از رسول‌الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله- شنیدیم که فرمود: من کنت مولاه فعلی مولاه.
سایت پژوهه
