غِبّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غِبّ (به کسر غین و تشدید باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای یک روز نه و یک روز آری است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به
امام حسن و
امام حسین (علیهما‌السلام) و ... از این واژه استفاده نموده است.
غِبّ به معنای یک روز نه و یک روز آری آمده است.
«
غَبَّ عَنِ القَوم غِبّاً: اَتاهُم يَوماً وَ ترك يَوماً.» تب یک روز در میان را «حمیّ الغبّ» گویند.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) به امام حسن و امام حسین (علیهما‌السلام) فرموده است:
«اللهَ اللهَ في الاَْيْتامِ، فَلا تُغِبّوا أَفْواهَهُمْ، وَ لا يَضيعوا بِحَضْرَتِكُمْ.» یعنی «دهان‌های
یتیمان را یک روز در میان نکنید که یک روز
نان پیدا کنند و یک روز نه (گاه
گرسنه و گاه سیر مگذارید) و در حضور شما ضایع نشوند.»
در
حکمت ۲۱۸ فرموده است:
«مَنْ لَهِجَ قَلْبُهُ بِحُبِّ الدُّنْيا الْتاطَ قَلْبُهُ مِنْها بِثَلاث: هَمٍّ لا يُغِبُّهُ، وَ حِرْص لا يَتْرُكُه، وَ أَمَل لا يُدْرِكُهُ.» «هر که قلبش به دوستی دنیا شیفته باشد قلبش از
دنیا به سه چیز چسبیده است، اندوهی که پیوسته است (گاهی باشد گاهی نباشد نیست) و حرصی که او را رها نمی‌کند و آرزوئی که به آن نمی‌رسد.»
چنانکه در
حکمت ۲۰۰ فرموده است:
«اتَّقوا اللهَ تَقِيَّةَ مَنْ نَظَرَ في كَرَّةِ الْمَوْئِلِ، وَ عاقِبَةِ الْمَصْدَرِ، وَ مَغَبَّةِ الْمَرْجِعِ.» «بترسید از
خدا ترسیدن کسی که نگاه کرده به آمدن قرارگاه (
قیامت) و آخر زندگی و عاقبت بعد از
مرگ.»
«مَغَبَّةً» به معنای عاقبت است. در
نامه ۳۱ فرموده است:
«و تجرّع الغيظ ...وَ لا أَلَذَّ مَغَبَّةً.» «
خشم را فرو خور كه من جرعه‌اى شيرين‌تر و خوش سرانجام‌تر و لذّت بخش‌تر از آن نديدم.»
در نامه به
مالک اشتر فرموده است:
«فَإِنَّ مَغَبَّةَ ذلِكَ مَحْمودَةٌ.» «سنگينى اين راه را به خاطر سرانجام ستوده آن تحمّل كن.»
«مغّبة» در هر دو به معنای عاقبت است.
این ماده شش بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غب»، ج۲، ص۷۷۲.
