عیلة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عیلة:
(وَ إِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً) عیلة: به فتح عين، به صورت مصدر به معنى «فقر و تنگدستى» است.
اين
آیه در پاسخ افراد كوته‌بينى كه اظهار مى‌داشتند اگر پاى
مشرکان از
مسجد الحرام قطع شود، كسب و كار و تجارت ما از رونق مى‌افتد، فقير و بيچاره خواهيم شد، مى‌فرمايد:
«...و اگر از فقر و احتياج مى‌ترسيد، به زودى
خداوند اگر بخواهد از فضلش شما را بى‌نياز مى‌سازد...»
همان گونه كه به عالى‌ترين وجهى بى‌نياز ساخت و با گسترش
اسلام در عصر
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) سيل زايران خانه خدا به سوى
مکه به حركت درآمد و اين موضوع تا به امروز ادامه دارد .
با اين كه مكه از نظر جغرافيايى در ميان يک مشت كوه‌هاى خشک و سنگلاخ‌هاى بى‌آب و علف است، به صورت يک شهر بسيار آباد و يک كانون مهم داد و ستد و تجارت درآمده است.
به موردی از کاربرد
عیلة در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلاَ يَقْرَبُواْ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا وَ إِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيكُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ إِن شَاء إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ) (اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد! مشركان ناپاكند؛ پس نبايد بعد از اين سال به مسجدالحرام نزديک شوند! و اگر از فقر مى‌ترسيد، خداوند هرگاه به خواهد، شما را به فضل و كرم خود بى‌نياز مى‌سازد و از راه ديگر جبران مى‌كند؛ خداوند دانا و حكيم است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: معنايش اين است كه: اگر از اجراى اين حكم ترسيديد كه بازارتان كساد و تجارتتان راكد شود و دچار فقر گرديد، نترسيد كه خداوند به زودى شما را از فضل خود بى‌نياز مى‌سازد و از آن فقرى كه مى‌ترسيد ايمن مى‌فرمايد. اين وعده حسنى كه
خدای تعالی براى دلخوش كردن سكنه مكه و آن كسانى كه در موسم
حج در مكه تجارت داشتند داده، اختصاص به مردم آن روز ندارد، بلكه
مسلمانان عصر حاضر را نيز شامل مى‌شود، ايشان را نيز بشارت مى‌دهد به اينكه، در برابر انجام دستورات
دین، از هر چه بترسند خداوند از آن خطر ايمنشان مى‌فرمايد و مطمئنا بدانند كه كلمه
اسلام اگر عمل شود هميشه تفوق دارد و آوازه‌اش در هر جا رو به انتشار است، هم چنان كه
شرک رو به انقراض است. و بعد از اعلام برائت بيش از چهار ماه مهلتى براى مشركين نماند و بعد از انقضاء اين مدت عموم مشركين مگر عده معدودى همه به دين اسلام درآمدند و آن عده هم از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در مسجد الحرام پيمانى گرفتند و آن جناب براى مدتى مقرر مهلتشان داد، پس در
حقیقت بعد از اعلام برائت تمامى مشركين در معرض قبول اسلام واقع شدند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عیلة»، ج۳، ص۲۸۳.
