عیشَة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عیشَة:
(عِيشَةٍ رٰاضِيَةٍ) عیشَة: بر وزن «ريشه»، از مادّه
«عيش» (بر وزن جيش) به معنى «زيستن و زندگى كردن» است.
بنا به گفته «
راغب» واژه
«عيش» اخصّ از واژه حيات است، زيرا عيش مخصوص جانداران است.
ولى حيات درباره
خداوند و فرشتگان و موجودات جاندار هم اطلاق مى‌شود.
به موردی از کاربرد
عیشَة در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ) (در يک زندگى كاملًا رضايت بخش خواهد بود.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اين
آیه اشاره دارد به اينكه اعمال- هم مانند هر چيزى براى خود- وزن و ارزشى دارد و اينكه بعضى اعمال در ترازوى عمل‌سنج سنگين است و آن عملى است كه نزد
خدای تعالی قدر و منزلتى داشته باشد، مانند
ایمان به خدا و انواع اطاعت‌ها و بعضى ديگر اينطور نيستند، مانند
کفر، انواع نافرمانی‌ها و
گناهان، كه البته اثر هر يک از اين دو نوع مختلف است، يكى سعادت را دنبال دارد و آن اعمالى است كه در ترازو سنگين باشد و ديگرى شقاوت را.
(
(فَهُوَ فِي عِيشَةٍ راضِيَةٍ)- كلمه عيشة - به كسر عين- نظير كلمه جلسة - به كسر جيم- از مصاديق بناى فعلة است، كه نوعيت را مى‌رساند، مثلا جلسه به معناى نوعى نشستن است و عيشه به معناى نوعى زندگى كردن است، مانند
(عيشة راضية)، يک زندگى خوش و اگر راضيه و خوشى را به خود عيش نسبت داد، با اينكه صاحب عيش راضى و خشنود است، يا از باب مجاز عقلى است و يا كلمه راضيه به معناى ذات رضى و تقديرش فى عيشة ذات رضى است، يعنى در عيشى رضايت بخش.
آيه مورد بحث در توصيف بهشتيان است، مى‌گويد:
«او در يک زندگى سراسر رضايت‌بخش خواهد بود.»
(فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رٰاضِيَةٍ) تعبير به «
عِيشَةٍ رٰاضِيَةٍ» (زندگى خشنود) تعبير بسيار جالب و رسايى است چرا كه از زندگى پرنعمت و سراسر آرامش بهشتيان در
قیامت سخن مى‌گويد:
اين زندگى آن‌قدر رضايت‌بخش است كه گويى خودش «راضى» است يعنى به جاى اين كه «مرضية» گفته شود براى تأكيد هرچه بيشتر به جاى اسم مفعول، اسم فاعل به كار رفته است. و اين امتياز بزرگ مخصوص زندگى آخرت است، چرا كه زندگى دنيا هر قدر مرفه و پرنعمت و توأم با امن‌وامان و رضايت و خشنودى باشد باز از عوامل ناخشنودى خالى نيست، تنها زندگى
آخرت است كه سراسر رضايت، خشنودى،
آرامش، امنيت و مايه جمعيت خاطر مى‌باشد.
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمود:
لا عيش الا عيش الآخرة «هيچ زندگى، زندگى واقعى نيست مگر زندگى آخرت كه جاودانه است.»
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عیشَة»، ج۳، ص۲۸۰.
