عِطْفِه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِطْفِه:
(ثانِی عِطْفِهِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللّٰهِ) عِطْفِه: از مادّه
«عطف» به معنی «پهلو و جانب» است.
جمله
(ثانیَ عِطْفِه) در
آیه مورد بحث،
کنایه از بی‌اعتنایی و
اعراض از چیزی است، زیرا «ثانی» از مادّه «ثنی» به معنی «پیچیدن» است و «
عطف» به معنی «پهلو» و پیچیدن پهلو به معنی همان
تکبر و روی گردانیدن است. آیه می‌گوید:
«آن‌ها (مجادله‌کنندگان) با تکبّر و بی‌اعتنایی (نسبت به سخنان الهی) می‌خواهند مردم را از
راه خدا گمراه سازند...»
(ثانی عِطْفِهِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللّٰهِ) جمله
(لِیُضِلَّ) ممکن است هدف این اعراض و روی گردانی باشد، یعنی آن‌ها برای گمراه ساختن مردم آیات و
هدایت‌های الهی را به هیچ می‌گیرند و محصول بی‌اعتنایی آن‌ها این است که مردم را از
راه حق بازمی‌دارند.
به موردی از کاربرد
عِطْفِه در
قرآن، اشاره می‌شود:
(ثَانیَ عِطْفِهِ لِیُضِلَّ عَن سَبیلِ اللَّهِ لَهُ فی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ نُذیقُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ عَذابَ الْحَریقِ) (آن‌ها با تکبّر و بی‌اعتنایی نسبت به سخنان الهی، می‌خواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند. برای آنان در
دنیا رسوایی است و
روز قیامت،
عذاب سوزان به آن‌ها می‌چشانیم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
کلمه
عطف -به کسر عین- به معنای پهلو است و شکستن پهلو کنایه از روگرداندن است، گویی کسی که از چیزی روی می‌گرداند، یک پهلوی خود را خم می‌کند و می‌شکند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عِطْفِه»، ج۳، ص۱۹۳.
