عُرْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عُرف (به ضم عین و سکون راء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای معروف و شناخته شده و نیز به معنای
یال اسب و پی در پی بودن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
مَعرفت (به فتح میم) و
عِرفان (به کسر عین) به معنای درک و شناختن است.
مَعْرُوف (به فتح میم و ضم راء) به معنای شناخته و خوب در مقابل
منکر است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره ازدحام مردم در
بیعت و ... از این واژه استفاده نموده است.
عُرف به معنای معروف و شناخته شده و نیز به معنای
یال اسب و پی در پی بودن آمده است.
راغب شناختن از روی تفکر گفته و از
علم اخصّ است.
عُرف بر وزن قفل به معنای معروف و شناخته شده و نیز به معنای
یال اسب و پی در پی بودن است.
مَعرفت شناخته و خوب در مقابل منکر است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۲۷ می‌فرماید:
«وَ مَنْ تَبَيَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ عَرَفَ الْعِبْرَةَ، وَ مَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ فَكَأَنَّما كانَ في الاَْوَّلِينَ.» «هر کس
حکمت برای او آشکار شود،
موعظه را می‌شناسد.»
درباره ازدحام مردم در بیعت فرموده است:
«فَما راعَني إلاّ وَ النّاسُ إليَّ كَعُرْفِ الضَّبُعِ، يَنْثالونَ عَلَيَّ مِنْ كُلِّ جانِب.» «بعد از
عثمان چیزی مرا مرعوب نکرد مگر آنکه مردم مانند
یال گفتار به طرف من بودند و از هر طرف به سوی من ازدحام می‌کردند.»
«عریف»
جاسوس در
حکمت ۹۹ فرموده است:
«عَشّاراً أَوْ عَريفاً.» «اى
نوف!
داوود (علیه‌السلام) در چنين ساعتى از خواب برخاست، و گفت: اين همان ساعتى است كه هيچ بنده‌اى در آن
دعا نمى‌كند جز اين كه مستجاب خواهد شد، مگر آن كه مأمور جمع
مالیات براى حاكم ظالم، يا جاسوس مخفى او و يا مأمور انتظامى! و يا صاحب
طنبور و يا
طبّال (
مطرب) بوده باشد.»
چنانکه در «شرط» گذشت.
موارد زیادی از این ماده در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عرف»، ج۲، ص۷۱۲.
