• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَنْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: عنف.


عَنْف (به فتح عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای تندی و خشونت، ضدّ مدارا است. حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ به اهل کوفه و عاملان زکات و مالیات و ... از این واژه استفاده نموده است.



عَنْف به معنای تندی و خشونت، ضدّ مدارا آمده است. «العنف: ضدّ الرفق»


امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه‌ای که به اهل کوفه درباره برخورد طلحه و زبیر در قتل عثمان نوشته است: «وَكَانَ طَلْحَةُ وَالزُّبَيْرُ أَهْوَنُ سَيْرِهِمَا فِيهِ الْوَجيِفُ، وَأَرْفَقُ حِدَائِهِمَا الْعَنِيفُ، وَكَانَ مِنْ عَائِشَةَ فِيهِ فَلْتَةُ غَضَب» «طلحه و زبیر آسان‌ترین کارشان درباره عثمان تاختن بر او بود و آرام‌ترین صدایشان تند و خشن بود و عایشه نیز به او غضب شدید داشت.» (شرح‌های نامه: ) نقل است که روزی عثمان بالای منبر سخن می‌گفت عایشه از پس پرده پیراهن و کفش رسول خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) را بیرون آورد و گفت هنوز کفش و لباس حضرت از بین نرفته که تو دین او را عوض کردی هر دو به هم پرخاش کردند عائشه گفت نعثل (تشبیه به یک یهودی که اسمش نعثل بود) را بکشید.
امام (صلوات‌الله‌علیه) به عاملان زکات و مالیات نوشته است: «فَلاَ تَدْخُلْها دُخُولَ مُتَسَلِّط عَلَيْهِ وَلاَ عَنِيف بِهِ... وَلاَ تُوَكِّلْ بِهَا إِلاَّ نَاصِحاً شَفِيقاً وَأَمِيناً حَفِيظاً، غَيْرَ مُعَنِّف وَلاَ مُجْحِف» «به رمه‌ای داخل نشو، مانند داخل شدن آدم چیره و نه مانند آدم اذیت و تندی کننده... شتر صدقه را که گرفتی به آدم خیرخواه و مهربان بسپار که تندی کننده و اذیّت دهنده نیست.» (شرح‌های نامه: )


این ماده سه بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۸.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۱۰۴.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۸۲، نامه ۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۳، نامه ۱.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۶۳، نامه ۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۴.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۵.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۳۸۵.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۶.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۲۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۸، نامه ۲۵.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۱، نامه ۲۵.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۹۵.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۱۰.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۱۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۳۱۲.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۵۴.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عنف»، ج۲، ص۷۵۸.    






جعبه ابزار