• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَرْصَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: عرصه.


عَرْصَه (به فتح عین و صاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای میدان و حیاط است. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره‌ هاشم بن عتبه از این واژه استفاده نموده است.



عَرْصَه به معنای میدان و حیاط آمده است. (اصل آن زمین خالی میان خانه‌هاست.)


امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره‌ هاشم بن عتبه که می‌خواست او را حاکم مصر گرداند فرموده است: «وَلَوْ وَلَّيْتُهُ ِيَّاهَا لَما خَلَّى لَهُمُ الْعَرْصَةَ.» «اگر او را والی مصر می‌کردم، میدان را برای شورشیان خالی نمی‌کرد.» (شرح‌های خطبه: )
درباره کعبه فرموده: «وَلَوْ أَرَادَ سُبْحَانَهُ أَنْ يَضَعَ بَيْتَهُ الْحَرَامَ... وَعِرَاص مُغْدِقَة... لَخَفَّفَ ذلِكَ مُضَارَعَةَ الشَّكِّ فِي الصُّدُورِ» (اگر خداوند خانه محترمش و محل‌هاى انجام وظايف حج را در ميان باغ‌ها و نهرها و سرزمين‌هاى هموار و پردرخت و پر ثمر، مناطقى آباد و داراى خانه و كاخ‌هاى بسيار و آبادی‌هاى به هم پيوسته، در ميان گندم زارها و باغ‌هاى خرّم و پرگل و گياه، در ميان بستان‌هاى زيبا و پر طراوت و پر آب، در وسط باغستانى بهجت‌زا و جاده‌هاى آباد قرار مى‌داد، به همان نسبت كه آزمایش و امتحان ساده‌تر بود پاداش و جزا نيز كمتر بود.) (شرح‌های خطبه: ) عراص جمع عرصه است مانند عرصات. «مغدقه» پر باران یعنی بقعه‌های پرباران.


این ماده چهار بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۱۱.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۱۷۴.    
۳. زبیدی، مرتضی،‌ تاج العروس، ج۱۸،‌ ص۲۹.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۲۷، خطبه ۶۶.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۱۳، خطبه ۶۶.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۸، خطبه ۶۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۱.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۰۱.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۰۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۱۲۶.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۱۰۳.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۵۶.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۲، خطبه ۱۹۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۷۲، خطبه ۱۹۰.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۳، خطبه ۱۹۲.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۹.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۷۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۲۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۴۳.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۵۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عرصه»، ج۲، ص۷۱۱.    






جعبه ابزار