عَتْل (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَتْل (به فتح عین و سکون تاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای کشیدن با قهر است.
عُتُلّ (به ضم عین و تاء و تشدید لام) به معنی بدرفتار و خشن است.
عَتْل به معنای کشیدن با قهر است.
عُتُلّ به معنی بدرفتار و خشن است. در
مجمع البیان فرموده: آن به معنی بدخلق و خشن و اصل آن به معنی دفع است.
در النهایه گفته: «الشدید الجافی و الفظّ الغلیظ»
جوهری گفته: «الْعُتُلُ: الغَلِیظُ الجَافِی»
بد خلقی با معنای اصلی که کشیدن و دفع است می‌سازد که بدخلق شخص را با زبان بد از خود می‌راند. بعضی‌ها مثل
راغب اصفهانی آن‌را اکول منوع گفته‌اند،
ولی ظاهرا آن با آیه مناسب نیست.
عتل در
قرآن به دو صورت آمده است.
(خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ اِلی سَواءِ الْجَحِیمِ) «بگیرید او را و بکشیدش به وسط آتش.»
راغب اصفهانی گوید: عتل گرفتن از هر طرف شی‌ء و کشیدن به قهر است.
در
اقرب الموارد آمده: «عتله عتلا: اخذ بمجامعه و جرّه عنیفا و جذبه»
ولی باید آن در آیه فقط به معنی کشیدن باشد که «خُذُوهُ» از قید اخذ بی‌نیاز می‌کند. این آیه قریب المضمون است با آیه
(یَوْمَ یُدَعُّونَ اِلی نارِ جَهَنَّمَ دَعًّا) (در آن روز كه آنها را به سوى
آتش دوزخ مى‌رانند.)
که
دعّ به معنی دفع و انداختن به عنف است.
(عُتُلٍ بَعْدَ ذلِکَ زَنِیمٍ) «با همه آنها بدرفتار و شریر است.»
«زَنِیمٍ» چنانکه در «زنم»
گفته‌ایم ظاهرا به معنی شریر و لئیم است. عتله عمود آهنینی که با آن دیوارها را می‌کوبند و به قولی آهن بزرگی که سنگ و درخت را با آن می‌کنند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عتل»، ج۴، ص۲۸۹-۲۹۰.
