عوامل عصیان آدم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عوامل عصيان
آدم علیه‌السلام با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
حرص آدم علیه‌السلام عامل
عصیان وى از فرمان خدا:
۱. «فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِن سَوْءَاتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَن تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ؛
سپس شيطان آنها را وسوسه كرد تا آنچه را از اندامشان پنهان بود آشكار سازد و گفت پروردگارتان شما را از اين درخت نهي نكرده مگر به خاطر اينكه (اگر از آن بخوريد)
فرشته خواهيد شد يا جاودانه (در بهشت خواهيد ماند!» نكته فوق بر اساس روايتى است كه در آن، عامل عصيان، حرص معرّفى شده است.
۲. «فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَى • فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا ... وَعَصَى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَى؛
ولي شيطان او را وسوسه كرد و گفت اي آدم! آيا مي‌خواهي تو را به درخت عمر جاويدان و ملك فناناپذير راهنمائي كنم؟!سرانجام هر دو از آن خوردند (و لباس بهشتيشان فرو ريخت) و عورتشان آشكار گشت... (بالاخره) آدم نافرماني پروردگارش را كرد و از پاداش او محروم شد!»
وسوسه و فريب‌كارى
شیطان، عامل لغزش آدم علیه‌السلام:
۱. «وَقُلْنَا يَا آدَمُ ... وَلاَ تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الْظَّالِمِينَ • فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا ...؛
و گفتيم اي آدم ... نزديك اين درخت نشويد كه از ستمگران خواهيد شد! پس شيطان موجب لغزش آنها شد....»
۲. «فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِن سَوْءَاتِهِمَا ... • وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ • فَدَلاَّهُمَا بِغُرُورٍ ...؛
سپس شيطان آنها را وسوسه كرد تا آنچه را از اندامشان پنهان بود آشكار سازد ... و براي آنها سوگند ياد كرد كه من خيرخواه شما هستم! و به اين ترتيب آنها را با فريب (از مقامشان) فرود آورد....»
۳. «يَا بَنِي آدَمَ لاَ يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُم مِّنَ الْجَنَّةِ ...؛
اي فرزندان آدم! شيطان شما را نفريبد آنچنان كه پدر و مادر شما را از بهشت بيرون كرد ....»
۴. «فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَى • فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا ... وَعَصَى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَى؛
ولي شيطان او را وسوسه كرد و گفت اي آدم! آيا مي‌خواهي تو را به درخت عمر جاويدان و ملك فناناپذير راهنمائي كنم؟!سرانجام هر دو از آن خوردند (و لباس بهشتيشان فرو ريخت) و عورتشان آشكار گشت ... (بالاخره) آدم نافرماني پروردگارش را كرد و از پاداش او محروم شد!»
ايجاد
شبهه براى آدم علیه‌السلام از سوى شيطان، عامل لغزش وى:
«فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ ... وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَن تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ • فَدَلاَّهُمَا بِغُرُورٍ ...؛
سپس شيطان آنها را وسوسه كرد ... و گفت پروردگارتان شما را از اين درخت نهي نكرده مگر به خاطر اينكه (اگر از آن بخوريد) فرشته خواهيد شد يا جاودانه (در بهشت خواهيد ماند! و به اين ترتيب آنها را با فريب (از مقامشان) فرود آورد....»
بنابر احتمالى، مقصود شيطان از «ما نهل- كما ربّكما عن هذه الشجرة إلّاأن تكونا ملكين أوتكونا من الخلدين» اين بوده كه سفارش خدا مربوط به فرشتگان يا كسانى است كه جاويدند، نه آدم علیه‌السلام و همسرش.
ضعف
اراده آدم علیه‌السلام در
پیمان با خدا، زمينه عصيان او:
«وَلَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى آدَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا • فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَى • فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا ... وَعَصَى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَى؛
ما از آدم از قبل پيمان گرفته بوديم، اما او فراموش كرد، عزم استواري براي او نيافتيم!ولي شيطان او را وسوسه كرد و گفت اي آدم! آيا مي‌خواهي تو را به درخت عمر جاويدان و ملك فناناپذير راهنمائي كنم؟!سرانجام هر دو از آن خوردند (و لباس بهشتيشان فرو ريخت) و عورتشان آشكار گشت... (بالاخره) آدم نافرماني پروردگارش را كرد و از پاداش او محروم شد!»
به
فراموشی سپردن عهد خدا از سوى آدم علیه‌السلام زمينه عصيان او:
«وَلَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى آدَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا • فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَى • فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا ... وَعَصَى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَى؛
ما از آدم از قبل پيمان گرفته بوديم، اما او فراموش كرد، عزم استواري براي او نيافتيم!ولي شيطان او را وسوسه كرد و گفت اي آدم! آيا مي‌خواهي تو را به درخت عمر جاويدان و ملك فناناپذير راهنمائي كنم؟!سرانجام هر دو از آن خوردند (و لباس بهشتيشان فرو ريخت) و عورتشان آشكار گشت... (بالاخره) آدم نافرماني پروردگارش را كرد و از پاداش او محروم شد!»
گرايش به
ابدیّت و
زندگی جاويد در
بهشت، زمينه نفوذ شيطان در آدم علیه‌السلام:
۱. «... وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَن تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ؛
... و گفت پروردگارتان شما را از اين درخت نهي نكرده مگر به خاطر اينكه (اگر از آن بخوريد) فرشته خواهيد شد يا جاودانه (در بهشت خواهيد ماند!»
۲. «فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَى • فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا ... وَعَصَى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَى؛
ولي شيطان او را وسوسه كرد و گفت اي آدم! آيا مي‌خواهي تو را به درخت عمر جاويدان و ملك فناناپذير راهنمائي كنم؟!سرانجام هر دو از آن خوردند (و لباس بهشتيشان فرو ريخت) و عورتشان آشكار گشت... (بالاخره) آدم نافرماني پروردگارش را كرد و از پاداش او محروم شد!»
گرايش به داشتن
حکومت ابدى، زمينه نفوذ شيطان در آدم علیه‌السلام:
«فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَى • فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا ... وَعَصَى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَى؛
ولي شيطان او را وسوسه كرد و گفت اي آدم! آيا مي‌خواهي تو را به درخت عمر جاويدان و ملك فناناپذير راهنمائي كنم؟!سرانجام هر دو از آن خوردند (و لباس بهشتيشان فرو ريخت) و عورتشان آشكار گشت... (بالاخره) آدم نافرماني پروردگارش را كرد و از
پاداش او محروم شد!»
گرايش درونى آدم علیه‌السلام به
فرشته بودن، زمينه نفوذ شيطان در او:
«... وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَن تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ؛
... و گفت پروردگارتان شما را از اين درخت نهي نكرده مگر به خاطر اينكه (اگر از آن بخوريد) فرشته خواهيد شد يا جاودانه (در بهشت) خواهيد ماند!»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۲۰۱، برگرفته از مقاله «عوامل عصیان آدم علیه‌السلام».
