عوامل بخل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بخل، رذیله‌ای اخلاقی است ودر مقابل
جود و
سخاوت قرار دارد. در
قرآن کریم، به عوامل بخل اشاره شده است.
بی توجهی به مالکیت و بی نیازی مطلق الهی از عوامل
بخل‌ورزی می باشد:
ولایحسبن الذین یبخلون بمآ ءاتلـهم الله من فضله هو خیرا لهم بل هو شر لهم سیطوقون ما بخلوا به یوم القیـمة ولله میرث السمـوت والارض والله بما تعملون خبیر. «کسانی که
بخل می‌ورزند، و آنچه را
خدا از
فضل خویش به آنان داده،
انفاق نمی‌کنند،
گمان نکنند این کار به سود آنها است؛ بلکه برای آنها
شر است؛ بزودی در
روز قیامت، آنچه را نسبت به آن بخل ورزیدند، همانند طوقی به گردنشان می‌افکنند. و میراث آسمانها و
زمین، از آن خداست؛ و
خداوند، از آنچه انجام می‌دهید، آگاه است».
ان یسـلکموها فیحفکم تبخلوا ویخرج اضغـنکم• هـانتم هـؤلاء تدعون لتنفقوا فی سبیل الله فمنکم من یبخل ومن یبخل فانما یبخل عن نفسه والله الغنی وانتم الفقراء وان تتولوا یستبدل قوما غیرکم ثم لایکونوا امثــلکم. «چرا که هر گاه اموال شما را
مطالبه کند و حتی اصرار نماید، بخل می‌ورزید؛ و
کینه و
خشم شما را آشکار می‌سازد!• آری، شما همان گروهی هستید که برای انفاق در راه خدا دعوت می‌شوید، بعضی از شما بخل می‌ورزند؛ و هر کس بخل ورزد، نسبت به خود بخل کرده است؛ و خداوند بی نیاز است و شما همه نیازمندید؛ و هر گاه سرپیچی کنید، خداوند گروه دیگری را جای شما می‌آورد پس آنها مانند شما نخواهند بود (و سخاوتمندانه در راه خدا انفاق می‌کنند)».
بی نیازی طلبی، مایه
بخل‌ورزی آدمی است:
واما من بخل واستغنی. «اما کسی که بخل ورزد و (از این راه) بی نیازی طلبد».
ترس از
تهیدستی، از عوامل بخل و
خست می باشد:
قل لو انتم تملکون خزائن رحمة ربی اذا لامسکتم خشیة الانفاق... «بگو: «اگر شما مالک خزائن
رحمت پروردگار من بودید. در آن صورت، (بخاطر تنگ نظری) امساک می‌کردید، مبادا انفاق، مایه تنگدستی شما شود» و
انسان تنگ نظر است».
تکبر و
فخرفروشی، از عوامل بخل‌ورزی و دعوت به آن می باشد:
... ان الله لایحب من کان مختالا فخورا• الذین یبخلون ویامرون الناس بالبخل.... «... زیرا خداوند، کسی را که
متکبر و
فخرفروش است، (و از ادای حقوق دیگران سرباز می‌زند،) دوست نمی‌دارد• آنها کسانی هستند که بخل می‌ورزند، و مردم را به بخل دعوت می‌کنند ...».
.. و الله لایحب کل مختال فخور• الذین یبخلون ویامرون الناس بالبخل... «... و خداوند هیچ متکبر فخرفروشی را دوست ندارد!• همانها که بخل می‌ورزند و مردم را به بخل دعوت می‌کنند ...».
بخل‌ورزی آدمی، معلول
جهل و شناخت نادرست وی از
خیر و شر است:
ولایحسبن الذین یبخلون... هو خیرا لهم بل هو شر لهم... «کسانی که بخل می‌ورزند، و آنچه را خدا از فضل خویش به آنان داده، انفاق نمی‌کنند، گمان نکنند این کار به سود آنها است؛ بلکه برای آنها شر است؛ بزودی در روز قیامت، آنچه را نسبت به آن بخل ورزیدند، همانند طوقی به گردنشان می‌افکنند. و میراث آسمانها و زمین، از آن خداست؛ و خداوند، از آنچه انجام می‌دهید، آگاه است».
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۱۴۹، برگرفته از مقاله «عوامل بخل».
