علی بن محسّن تنوخی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالقاسم علی بن مُحَسِّن،
محدّث و
قاضی در
قرن پنجم زندگی می‌کرد.
وی در
بصره به دنیا آمد.
تاریخ دقیق ولادتش معلوم نیست. او نیز همچون پدرش علاوه بر منصب قضا، به کار در
ضرابخانه نیز مشغول بود.
در نقلِ
حدیث، صدوق و در حُکمِ قضا بسیار محتاط بود.
وی شاگرد شریف
مرتضی علم الهدی (متوفی ۴۳۶) و
ابوالعلاء معرّی (متوفی ۴۴۹) و از استادان
شیخ طوسی (متوفی ۴۶۰) بود.
ابن خلّکان او را راوی اشعار بسیاری می‌داند و به نوشته
افندی اصفهانی وی اشعار فراوانی نیز از حفظ داشت. منابع او را شاعر و
ادیب معرفی کرده‌اند، اما از سروده‌های وی هیچ شعری نقل نشده است.
او نیز در مذهب،
معتزلی متمایل به
شیعه بود،
اما
علامه حلّی او را در شمار علمای
اهل سنّت ذکر کرده است.
به گفته
ابن تغری بردی،
وی تألیفات سودمندی داشته و
محسن امین او را مؤلف کتاب الطوالات معرفی کرده است. وی در ۴۴۷ درگذشت و
خطیب بغدادی بر جنازه‌اش
نماز خواند.
(۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعه.
(۲) ابن ابی الوفا، الجواهر المضیّة فی طبقات الحنفیة، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۱۳/ ۱۹۹۳.
(۳) ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، قاهره (۱۳۸۳/ ۱۹۶۳).
(۴) ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۲.
(۵) ابن خلّکان، وفیات الاعیان وأنباء أبناء الزمان.
(۶) ابن شاکر کتبی، فوات الوفیات، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۷۳ـ۱۹۷۴.
(۷) ابن شهرآشوب، معالم العلماء، نجف ۱۳۸۰/ ۱۹۶۱.
(۸) ابن کثیر، البدایة و النهایة فی التاریخ، بیروت: دارالفکر العربی.
(۹) عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ.
(۱۰) امین، أعیان الشیعه.
(۱۱) مُحسِّن بن علی تنوخی، نشوار المحاضرة و اخبار المذاکرة، چاپ عبود شالجی، بیروت ۱۳۹۱ـ۱۳۹۳/ ۱۹۷۱ـ۱۹۷۳.
(۱۲) عبدالملک بن محمد ثعالبی، یتیمة الدهر، چاپ مفید محمد قمیحه، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
(۱۳) حاجی خلیفه.
(۱۴) خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی.
(۱۵) محمد زکی مبارک، النثر الغنی فی القرن الرابع، بیروت ۱۳۵۲/۱۹۳۴.
(۱۶) سرکیس، المعجم المطبوعات.
(۱۷) سمعانی، الانساب.
(۱۸) نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس المؤمنین، تهران ۱۳۵۴ ش.
(۱۹) یاقوت حموی، معجم الادباء، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «»، شماره۳۹۶۷.
