علی بن حمزه کسایی (رویدادهای‌تاریخ‌اسلام‌ترمانینی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
علی بن
حمزه کسایی، از قاریان برجسته قرن دوم قمری و از
قرای هفت‌گانه شمرده شده و از پیشوایان
علم نحو محسوب می‌گردد. او سرانجام به
سال ۱۸۹ ق درگذشت.
ابوالحسن، علی بن
حمزة بن عبدالله بن بهمن بن فیروز منسوب به
بنی‌اسد از اهالی
کوفه و اصالتاً ایرانی بود. او در حالی که خود را در عبایی (کسا) پیچیده بود، وارد کوفه شد. از آن رو به وی کسایی گویند.
در یکی از روستاهای کوفه به دنیا آمد و در آن جا به کسب علم پرداخت.
کسایی، از «
حمزه زیات»
علم قرائت را فراگرفت و به خاطر
قرائت ممتازی که داشت از دیگر قاریان متمایز گشت و از
قرای هفت‌گانه شمرده شد. وی از پیشوایان علم نحو بود و از شاگردان
خلیل بن احمد محسوب می‌شد. مدتی با صحرانشینان زندگی کرد و در میان قبایل مختلف گشت و از فصیحان آنان، کلام عرب را شنید تا این که در نقل کلام عرب و لغت سرآمد گردید.
وقتی که کسائی از بادیه بازگشت،
مهدی او را نزد خود خواند و او را از خاصّان خود قرار داد. از آن به بعد به عنوان معلم ادبیاتِ
هارون الرشید و پس از او
امین (فرزند هارون) تعیین شد. به تدریج نزد امین از منزلت بالایی برخوردار شد تا آن جا که امین، او را از همنشینان خود قرار داد. داستان‌ها و قضایای او با علمای زمانش بسیار است. چون هارون الرشید به
ری رفت، کسائی و
محمد بن حسن شیبانی نیز با او همراه بودند. هر دوی آنها در یک روز درگذشتند.
کسائی بیشتر از بیست کتاب در نحو و
قرائت نوشته است. از جمله آنها می‌توان از: معانی القرآن، کتاب فی النحو، کتاب فی النوادر، کتاب فی الهجاء، و رساله‌ای در لحن العامه را نام برد.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۲۸.
