• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علی بن اسماعیل میثمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوالحسن علی بن اسماعیل میثمی، نواده میثم تمار و از متکلمان بزرگ امامیه و از اصحاب امام رضا (علیه‌السّلام) و به نقلی امام کاظم (علیه‌السّلام) که از ایشان روایت نقل کرده است.


ابوالحسن علی بن اسماعیل بن شعیب میثم میثمی کوفی بصری، نواده میثم تمار، صحابی امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) است. نجاشی وی را از موالی بنی اسد، کوفی الاصل و ساکن بصره و از متکلمان بزرگ امامیه دانسته
[۱] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
و ابن ندیم می‌گوید که وی اولین کسی است که در مذهب امامیه از علم کلام استفاده کرد.
[۲] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۷.    
میثمی صحابی امام رضا (علیه‌السّلام) بود
[۳] شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۸۳.    
و از آن حضرت و ربعی بن عبدالله، ابن ابی عمیر و دیگران روایت کرده و صفوان بن یحیی، حسین بن سعید، داود بن مهران، علی بن مهزیار و دیگران از او نقل حدیث نموده‌اند.
[۴] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۱۳.    
[۵] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۵۵.    
[۶] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۳۰۰.    
[۷] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۲۹۹-۳۰۰.    
برخی او را صحابی امام کاظم (علیه‌السّلام) نیز شمرده‌اند،
[۸] مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۴، ص۳۵۳.    
[۹] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۶۷.    
ولی این‌مطلب در منابع معتبر و کهن نیامده است.
وی مناظراتی با اهل کتاب و اهل‌سنت داشته است
[۱۰] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲۶، ص۲۸۵.    
از آن جمله گفت‌وگوی کلامی وی با ابوهذیل علاف و نظّام، و مجالسی که با هشام بن حکم متکلم شیعی داشت.
[۱۱] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
زمانی که هشام درگیر مناظرات کلامی با مخالفان بود و از سوی‌ هارون (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) وزیرش یحیی برمکی دچار دسیسه می‌شد، میثمی در زندان به سر می‌برد
[۱۲] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۶۲.    
[۱۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۱۶۳.    
و از آن رو که این ایام مصادف با امامت امام هفتم است، صحابی امام کاظم (علیه‌السّلام) بودن وی تقویت می‌شود. برخی متاخران به اعتبار این مجالس، میثمی را پیش از سال ۱۷۹ق که سال وفات هشام بن حکم است، زنده دانسته
[۱۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۳۷.    
و برخی دیگر مرگ او را حدود ۲۵۰ق نوشته‌اند.
[۱۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۹.    


او دارای کتاب‌هایی چون مجالس هشام بن حکم، الامامه، الطلاق، النکاح، المتعه،
[۱۶] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
الاستحقاق،
[۱۷] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۷.    
المناسک،
[۱۸] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۶۲.    
الکامل فی الزیاره (فی الامامه) و اصل
[۱۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۱۶۳.    
[۲۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۷، ص۲۵۵.    
می‌باشد.

۱. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
۲. ↑ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۷.    
۳. ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۸۳.    
۴. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۱۳.    
۵. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۵۵.    
۶. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۳۰۰.    
۷. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۲۹۹-۳۰۰.    
۸. ↑ مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۴، ص۳۵۳.    
۹. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۶۷.    
۱۰. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲۶، ص۲۸۵.    
۱۱. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
۱۲. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۶۲.    
۱۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۱۶۳.    
۱۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۳۷.    
۱۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۹.    
۱۶. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
۱۷. ↑ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۷.    
۱۸. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۶۲.    
۱۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۱۶۳.    
۲۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۷، ص۲۵۵.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۵۹، برگرفته از مقاله «علی میثمی».


رده‌های این صفحه : اصحاب امام رضا | اصحاب امام کاظم | راویان از امام رضا | راویان از امام کاظم | راویان موثق شیعه قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 3 (قمری) | متکلمان شیعه قرن 3 (قمری)
جعبه ابزار