علوم قرآن و فهرست منابع ( طالقانی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب علوم قرآن و فهرست منابع تألیف دکتر سید عبد الوهاب طالقانی می باشد. کتاب پیرامون معرفی و ارائه فهرست منابع
علوم قرآنی نوشته شده است.
مؤلف که یکی از قرآن پژوهان معاصر می‌باشد در این کتاب به جمع آوری فهرستی از کتابهای تالیف شده در حوزه مسائل علوم قرآنی پرداخته، آنها را معرفی می‌نماید. اما قبل از معرفی آنها، بحث‌های مختلفی درباره موضوعات علوم قرآنی ارائه نموده است، در حقیقت ایشان ابتدا بحث‌هایی پیرامون
نزول قرآن ، جمع قرآن،
تحریف،
تاریخ قرآن ، قرائت،
ناسخ و منسوخ و
محکم و متشابه ارائه و در پایان به معرفی کتابهای هر بخشی اقدام نموده است. وی در بخشی از کتاب، تحقیقی پیرامون اولین کتاب تالیف شده در علوم قرآنی انجام داده، آنگاه در خصوص تعداد موضوعات علوم قرآنی، دیدگاههای صاحب نظران از جمله
قطب الدین شیرازی ،
زرکشی و
سیوطی را ذکر و در پایان خود اظهار نظر می‌کند، و مجموع علوم و موضوعات علوم قرآنی را نام می‌برد. از طرف دیگر به لحاظ جایگاه خاص و اهمیت کتاب «
المقنع » ابو عمرو سعید دانی در رسم الخط قرآن و رعایت کردن ضوابط و قواعد املائی، این کتاب را در بحث خط قرآن ضمیمه کتاب خود نموده است.
کتاب دارای یک مقدمه و هشت باب و فهرست مطالب آن به قرار زیر است
شامل:علوم قرآن/ تحقیقی در اولین کتاب علوم قرآن/ فهرست کتابهای علوم قرآن/ اصطلاح علوم قرآن/ تقسیم علوم قرآن از نظر قطب الدین، زرکشی و سیوطی/ تقسیم علوم قرآن از زبان
حضرت علی علیه‌السّلام/ و تقسیم علوم قرآن از نظر نویسنده.
باب اول:
تاریخ قرآن شامل دوازده فصل به شرح زیر:
آیا
قرآن یک جا نازل شده،
آیات و
سوره‌های مکی و مدنی ، ترتیب نزول سوره‌ها و آیات، ترتیب
سوره‌ها و آیه‌ها توقیفی است یا نه؟، آیا قرآن در زمان
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم جمع آوری شده، سبب جمع قرآن توسط عثمان، رابطه کتابت با قرائت، ضرورت پیروی از مصحف موجود، تحقیقی در
مصحف علی علیه‌السّلام ، عدم
تحریف در قرآن، خط قرآن و
تاریخ نقطه و اعراب قرآن باب دوم: قرائت قرآن شامل نه فصل به قرار زیر: تعریف علم قرائت، قرآن و قرائت‌های مختلف، شیعه و سبعة
احرف، خبر سبعة
احرف در نظر
اهل سنت ، منشا اختلاف قرائات، قراء سبعه نه «قرائت‌های هفت گانه»، تواتر قرائت‌ها، قراء و راویان آنها و تعداد قراء باب سوم: تجوید باب چهارم: غریب القرآن شامل: تدوین غریب القرآن/ مجاز القرآن/ و وجوه القرآن باب پنجم: اعراب القرآن باب ششم: ناسخ و منسوخ شامل: نسخ در اصطلاح/ اهمیت ناسخ و منسوخ/ و نظری درباره نسخ قرآن به قرآن باب هفتم: محکم و متشابه شامل: محکم و متشابه/ اثر آیات متشابه در قرآن/ و توجه در مورد تشخیص
مبهمات باب هشتم: اسباب النزول شامل: شان نزول/ فائده شان نزول/ و اهمیت شناخت شان نزول
۱- ارائه فهرستی از کتابهای تالیف شده، در پایان موضوعات مورد بحث، همچون-
علم تجوید ، قرائت، علوم قرآن و. . ۲- در مقدمه کتاب: تحقیقی پیرامون اولین کتاب تالیف شده در علوم قرآن انجام داده، در ادامه موضوعات مورد بحث در علوم قرآن را نام می‌برد ۳- در بخش اول- فصل هفتم- مساله اختلاف قرائت‌ها را مطرح می‌نماید و می‌نویسد که اختلاف قرائت‌ها در زمان عثمان و بازگشت به قرائت صاحبان مصاحف آن زمان می‌کند و این مساله قبل از قراء بوده، و لذا ارتباطی با یکدیگر ندارند. ۴- در بخش دوم- فصل دوم: مساله قرآن و قرائت‌های مختلف را مورد بررسی قرار داده و نظر شیعه را در این زمینه مبنی بر اینکه قرآن به یک قرائت و
حرف نازل شده را توضیح داده، و در ادامه حدیث سبعة
احرف را از نظر
شیعه و اهل سنت بررسی می‌کند. ۵- در بخش اول: فصل هشتم- بحث ضرورت پیروی از مصحف موجود را مطرح می‌نماید و نظر
امامیه را در این زمینه بیان می‌کند مبنی بر اینکه: قرآن موجود از هر نوع
تحریف مصون و پیروی از آن لازم است.
کتاب یک جلد، متن آن فارسی، دارای ۴۲۸ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- کاغذ: معمولی ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد: شومیز ۴- نوبت چاپ: اول ۵-
تاریخ انتشار: سال ۱۳۶۱ ۶- ناشر: دار القرآن الکریم- حضرت
آیة ا.. العظمی گلپایگانی رحمة‌الله‌علیه ۷- تیراژ: ۰۰۰/ ۱۰ نسخه ۸- دارای فهرست موضوعات کتاب ۹- نام کتاب: علوم قرآن و فهرست منابع ۱۰- نام مؤلف: سید عبد الوهاب طالقانی
نرم افزار مشکات الانوار،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
